گواهی انحصار ورثه بر خلاف واقع

مقدمه

وراثی که برای کسب منفعت بیشتر، اسامی سایر وراث شخص فوت شده را به شورای حل اختلاف اعلام می کنند و بر خلاف واقع اسامس سایر وراث را از دادخواست خویش حذف می کنند  حجم زیادی از پرونده های قضایی را تشکیل می دهند در ادامه مقاله ضمن بیان انواع گواهی انحصار وراثت و نحوه اخذگواهی انحصار وراثت ، با انواع تخلفات و همچنین مجازاتهایی که برای این گروه در قانون در نظر گرفته شده آشنا خواهید شد.

انواع گواهی انحصار وراثت

قبل از تقسیم اموال ابتدا میزان دارایی فرد متوفی را بررسی می کنند تا مشخص شود که انحصار وراثت باید محدود یا نامحدود باشد. با توجه به تغییرات جدید قانون افرادی که دارایی بالای ۵۰ میلیون تومان دارند باید گواهی نامحدود دریافت کنند اما اشخاصی که دارایی آنها کمتر از ۵۰ میلیون تومان است، نیازی به گواهی نامحدود ندارند بنابراین گواهی محدود برای این اشخاص کفایت می کند. با مشاوره از وکلای فراز: farazlawyers.com می توانید در این مورد راهنمایی بگیرید.

چه کسانی وراث هستند؟

این مورد در قوانین و کشور های مختلف، متفاوت است اما در ایران با توجه به قوانین اسلامی به سه دسته طبقه بندی می شود که اگر فردی در یک دسته وجود داشته باشد ارث به دسته دیگر انتقال پیدا نمی کنند.

خلاصه مراحل انحصار وراثت

تهیه مدارک مانند استشهادیه
ثبت نام یکی از وراث در سامانه ثنا
ثبت دادخواست الکترونیکی در دفاتر قضایی
مراجعه به شعبه ارجاع شده حل اختلاف
رفع نقض مدارک
نشر آگهی انحصار وراثت نامحدود
پس از ۳۰ روز از آگهی مراجعه به شورای حل اختلاف و دریافت رای

دفتر وکالت در تهران

بیشتر بدانیم : جعل گواهی فوت

منظور از ماترک متوفی چیست؟

منظور از ماترک اموالی است که از متوفی باقی مانده است. اموال منقول مانند وجه نقد و خودر، اموال غیر منقول مانند زمین، املاک، خانه و … و حقوق ها مانند حق قصاص، حق خیار، شفعه و… طلب متوفی از فرد دیگر هم جزء دارایی و اموال حساب می شود و ورثه می توانند آن را طلب کنند. اگر در این مورد اطلاعات بیشتری دارید، با ما به اشتراک بگذارید و نظر خود را برای ما بفرستید.

در مورد وصیت فرد متوفی، شخص می تواند ثلث اموال خود را به ورثه یا غیر ورثه وصیت کند تا به آن شخص برسد. بعد از کم شدن آن اموال از دارایی های شخص، اموال باقی مانده نیز بین ورثه تقسیم خواهد شد.

بیشتر بدانیم : اعتراض به انحصار وراثت

تغییرات صدور گواهی انحصار وراثت در سال های اخیر

مطابق بخشنامه شماره ۳۸۳۸۴ مورخ ۷ /۷/ ۱۳۹۹ وزارت دادگستری اگر فرد متوفی دارایی بالا ۵۰۰ میلیون ریال معادل ۵۰ میلیون تومان داشته باشد، ورثه باید گواهی

نامحدود دریافت کنند و باید آگهی نشر دهند.

به همین منظور اگر اموال کمتر از ۵۰ میلیون تومان باشد به علت حذف مرحله آگهی دریافت گواهی بسیار سریع تر می شود. مدت زمان انحصار وراثت محدود به دلیل سریع بودن این پروسه بین ۳ تا ۷ روز کاری است که در گذشته این مبلغ ۳۰۰ میلیون ریال معادل ۳۰ میلیون تومان بوده که با توجه به تغییرات به ۵۰ میلیون تومان افزایش یافته است.

بیشتر بدانیم : اعتراض به گواهی انحصار وراثت

مجازات جرائم انحصار وراثت

مجازات های مربوط به عدم اعلام فوت یا اعلام خلاف واقع و شهادت دروغین در خصوص فوت

درمورد صدور گواهی انحصار وراثت خلاف واقع باید گفت متاسفانه بعضی از وراث برای از بین بردن حق سایر ورثه اقدام به اخذ گواهی انحصار وراثت بدون عنوان این موضوع که متوفی ورثه و یا وراث دیگری هم دارد، می کند. با این قصد و نیت که اموال متوفی را صرفا به نام خود زده که البته در این خصوص باید گفت ضمن اینکه امکان اصلاح و صدور مجدد گواهی انحصار وراثت با ذکر اسامی تمامی وراث وجود داشته و در حقیقت گواهی انحصار وراثت قبلی ملغی اثر می گردد، عمل ورثه متخلف جرم بوده و قانونگذار در این خصوص به شدت سختگیری نموده و فی الواقع عمل ورثه متخلف در اینجا مصداقی از جرم کلاهبرداری می باشد.

افرادی که در اخد گواهی انحصار وراثت تقلب نمایند ، کلاهبردار محسوب میشوند و علاوه بر جبران خسارت زیان دیده به مجازات حبس محکوم خواهد شد . مفهوم تقلب در اینجا یعنی حذف یک یا چند وارث توسط سایر وراث هنگام اخد انحصار وراثت و عدم اعلام کلیه اسامی ورا قانونی به مرجع صدور گواهی .

درقوانین موضوعه به لحاظ اهمیت عدم صدور گواهی های تصدیق انحصار وراثت کذب وخلاف واقع ، قانونگذاربه ترتیب مقرر درمواد ۹ و ۱۰ قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب ۱۳۰۹، عقوبت جزائی ناشی از اقدامات مجرمانه در جریان تحصیل گواهی های حصر وراثت غیر قانونی وبرخلاف حقیقت را این چنین بیان نموده است :

مجازات کلاهبرداری در اخذ گواهی حصر وراثت توسط هر یک از وراث

هرگاه معلوم شود که مستدعی تصدیق با علم به عدم وراثت خود تحصیل تصدیق وراثت نموده و یا با علم به وجود وراثتی غیر از خود تحصیل تصدیق بر خلاف حقیقت کرده است کلاهبردار محسوب و علاوه بر ادای خسارت به مجازاتی که در قانون برای این جرم مقرر است محکوم خواهد شد.

مجازات شهادت دروغ در امضای استشهادیه تصدیق انحصار وراثت

هر شاهدی که در موضوع تحصیل تصدیق وراثت بر خلاف حقیقت شهادت دهد برای شهادت دروغ تعقیب و به مجازاتی که برای این جرم مقرر است محکوم خواهد شد.

خیانت در امانت نسبت به اموال موروثی

هرگاه متصرفین مال متعلق به اشخاص مجهول الوارث و یا مدیونین به اشخاص مزبور بعد از انقضاء مدتی که به موجب ماده ۶ مقرر است مال و یا دین و یا منافع حاصله از آن را مطابق تبصره ماده مذکور به دولت تسلیم و یا تادیه نمایند به مجازاتی که به موجب قوانین جزایی برای خیانت در امانت مقرر است محکوم خواهند شد در صورتی که متصرف یا مدیون شرکت باشد مدیر شرکت و یا شعبه آنکه متصرف و یا مدیون است مسئول اجرای مقررات تبصره ماده ۶ بوده و در صورت تخلف به مجازات مذکور فوق محکوم خواهد شد.

نکته ۱، تحصیل متقلبانه تصدیق یا گواهی انحصار وراثت :

بزه تحصیل متقلبانه گواهی انحصار وراثت یکی از جرایم در حکم کلاهبرداری است و مرتکب کلاهبردار محسوب می شود. این جرم در قانونی خاص تحت عنوان ” قانون تصدیق انحصار وراثت مصوب ۱۳۰۹ ” جرم انگاری شده است . در ماده ۹ این قانون آمده است ؛ ” هرگاه معلوم شود که مستدعی تصدیق با علم به عدم وراثت خود تحصیل تصدیق وراثت نموده و یل با علم به وجود وراثی غیر از خود تحصیل تصدیق برخلاف حقیقت کرده است ، کلاهبردار محسوب و علاوه بر ادای خسارت به مجازاتی که به موجب قانون برای این جرم مقرر شده است محکوم می شود. ”

نکته ۲ : شرایط تحقق جرم تحصیل متقلبانه تصدیق یا گواهی انحصار وراثت

۱. رفتار فیزیکی جرم: در ماده فوق تحقق جرم از رهگذر دو رفتار مجرمانه قابلیت تحقق را دارد. اول دادن درخواست گواهی حصر وراثت و گنجاندن نام خود به عنوان یکی از وراث متوفی در حالیکه مرتکب می داند جز وراث نیست و این درخواست با توجه به قوانین فعلی به شورای حل اختلاف داده می شود چرا که شورای حل اختلاف ، گواهی حصر وراثت صادر می کند. دومین رفتار مجرمانه که امکان تحقق جرم هست دادن درخواست گواهی حصر وراثت و نیاوردن نام یکی از وراث متوفی در درخواست در حالیکه می داند آن شخصی که در درخواست نامش را نیاورده است جز وراث متوفی است. ماده فوق تنها این دو حالت را جرم می داند . بنابراین اگر مرتکب نام شخصی که جز وراث نیست را در درخواست بیاورد ولو اینکه موفق به گرفتن گواهی حصر وراثت نماید و نام شخص غیر وارث در گواهی درج شود جرم نیست.

۲.نتیجه جرم : جرم اخذ گواهی متقلبانه حصر وراث در زمره جرایم مقید به نتیجه است و صرف دادن درخواست به شورا کفایت نمی کند. بلکه باید مرتکب موفق به گرفتن گواهی حصر وراثت از شورا شود حال یا اسم خود بصورت متقلبانه در گواهی حصر وراثت بیاید در حالیکه تقاضا دهنده از وراث نیست. یا اینکه تقاضا دهنده بصورت متقلبانه نام یکی از وراث را در درخواست نیاورد و گواهی حصر وراثت بدون ذکر نام ان شخص صادر شود. بعنوان مثال اگر اصغر فوت کند و دو فرزند به نام بابک و آرش و یک همسر به نام صغری داشته باشد ورثه مرحوم اصغر شامل بابک ، آرش و صغری است حال اگر برادر مرحوم اصغر به نام اکبر با آنکه در زمره وراث نیست و به شورا مراجعه کند و نام خود را در درخواست در کنار دو فرزند و همسر متوفی بیاورد و گواهی حصر وراثت با آمدن نام اکبر بعنوان یکی از ورثه در کنار سه وارث دیگر بیاید مرتکب جرم پیش گفته شده است. حال در فرض دیگر اگر آرش به شورا برود و به جهت دشمنی با برادرش نام بابک را در درخواست نیاورد و گواهی حصر وراثت اخذ کند که تنها نام آرش و مادرش صغری بعنوان وراث اصغر بیاید مرتکب بزه فوق الذکر شده است.

انحصار وراثت خلاف واقع

حجم زیادی از پرونده‌های قضایی، به وراثی تعلق دارد که برای کسب منفعت بیشتر، اسامی سایر وراث شخص فوت شده را به شورای حل اختلاف اعلام نکرده‌اند. این اقدام، با هدف انتقال مالکیت اموال متوفی به نام وارث یا وراث متخلف انجام می‌شود. متاسفانه این اشخاص، بدون در نظر گرفتن عواقب انحصار وراثت غیر واقعی ، در فرضی که سایر ورثه در خارج از کشور سکونت دارند یا اطلاعی از شرایط تحقق یافته ندارند، صرفا نام وراث مد نظر خود را اعلام می‌کنند. با این وجود، قانون گذار، مجازات سنگینی را برای این دسته از اشخاص تعیین کرده و حتی زمینه را برای وراث دیگر فراهم آورده است تا برای اصلاح و لغو سند انحصار وراثت خلاف واقع ، اقدام کنند.

آیا حذف اسم یک وارث در انحصار ورثه جرم است ؟

نه تنها پاسخ این سوال مثبت است بلکه جرم انجام شده توسط وراث خاطی، غیر قابل گذشت است. منظور از غیر قابل گذشت بودن یک جرم، عدم امکان گذشت از عمل انجام شده است، حتی اگر شخص زیان دیده، از شکایت خود صرف نظر کند. به عبارت دیگر انجام جرم غیر قابل گذشت، نظم عمومی را بهم می‌زند و در این شرایط، دادستان، به نمایندگی از افراد حاضر در جامعه، مراتب شکایت را پیگیری می‌کند. در این خصوص، قانون گذار، مواد ۹ و ۱۰ قانون تصدیق انحصار وراثت را تدوین کرده است.

مطابق ماده ۹ قانون تصدیق انحصار وراثت: «هرگاه معلوم شود که درخواست کننده تصدیق، با علم به عدم وراثت خود، سند وراثت را دریافت کرده است یا با علم به وجود وارثی غیر از خود، انحصار وراثت غیر واقعی را انجام داده است، کلاهبردار محسوب می‌شود و علاوه بر ادای خسارت، به مجازاتی که به موجب قانون برای این جرم مقرر است، محکوم خواهد شد.»

همچنین بر اساس ماده ۱۰ قانون اشاره شده: «هر شاهدی که در موضوع انحصار وراثت، بر خلاف حقیقت شهادت دهد، برای شهادت دروغ، تعقیب می‌شود و به مجازاتی که برای این جرم مقرر است، محکوم خواهد شد.»

مجازات تعیین شده برای انحصار وراثت خلاف واقع

به مجازات وراثی که از طریق انحصار وراثت خلاف واقع ، مرتکب جرم کلاهبرداری می‌شوند، در ماده ۲ قانون تخلفات، جرایم و مجازات‌های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه اشاره شده است. مطابق این ماده: «اشخاص زیر، به حبس از ۹۱ روز تا یک سال یا به پرداخت جزای نقدی از ۲۰ هزار تومان تا ۱۰۰ هزار تومان یا به هر دو مجازات محکوم می‌شوند:

اشخاصی که در اعلام ولادت، وفات یا هویت، بر خلاف واقع، مطلبی را بیان کنند.
ماما یا پزشکی که در مورد ولادت یا وفات، سند خلاف واقع را صادر می‌کند.
اشخاصی که در مورد ولادت یا وفات، شهادت دروغ ‌دهند و شهادت آن‌ها، در تنظیم دفتر ثبت کل وقایع یا وفات، موثر واقع شود.

تبصره: در کلیه موارد مذکور، مرتکب در صورت تکرار، به حداکثر مجازات تعیین شده، محکوم خواهد شد.»

توجه داشته باشید که بر اساس بند ۳۴ تصویب نامه هیات وزیران در خصوص تعدیل میزان مبالغ مجازات نقدی جرایم و تخلفات مندرج در قوانین و مقررات مختلف مصوب ۱۳۹۹، مبلغ جزای نقدی موجود در ماده بالا، به میزان ۲ میلیون تومان تا ۷ میلیون تومان افزایش یافته است.