عدم سازش در شورای حل اختلاف

مقدمه

بر اساس قانون و به منظور کاهش حجم پرونده های دادگاهها شوراهای حل اختلاف تاسیس شده اند همانطور که از اسم این شورا مشخص است این شوراها به‌ منظور ایجاد صلح و سازش میان اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی تأسیس شده‌اند و تحت نظارت قوه قضاییه فعالیت می‌کنند. سوال اساسی در این میان این است که اکر این سازش صورت نپذیرفت و به عدم سازش منجر شد تکلیف چیست؟

در این راستا، در این مطلب به تعریف موارد سازش در شوراهای حل اختلاف پرداخته و مفهوم عدم سازش را روشن خواهیم نمود.سپس، آثار ناشی از عدم توافق میان طرفین را بررسی خواهیم کرد و در ادامه، فرآیند ارجاع پرونده به دادگاه در صورت عدم سازش را تشریح خواهیم کرد.  در پایان تعدادی از لوایح پیشنهادی جهت بهره برداری از نحوه نگارش در خصوص موضوع تقدیم می گردد

عدم سازش در شورای حل اختلاف چه دلایلی دارد؟

باید گفت عدم سازش در شورای حل اختلاف به معنای این است که با وجود تلاش‌های مستمر برای ایجاد توافق میان طرفین دعوا، به دلیل اختلافات عمیق، طرفین نمی‌توانند به یک نتیجه مشترک دست یابند.

این وضعیت نه تنها نشان‌دهنده پیچیدگی‌های موجود در روابط انسانی و حقوقی است، بلکه می‌تواند منجر به پیامدهای حقوقی جدی مانند ارجاع پرونده به دادگاه، افزایش هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای حل و فصل اختلافات شود.

به این ترتیب، عدم سازش به عنوان یک مرحله کلیدی، نه تنها نشان‌دهنده ناکامی در برقراری صلح است، بلکه می‌تواند به بروز تنش‌های بیشتر و تشدید بحران‌های موجود بین طرفین منجر گردد.

شورای حل اختلاف به عنوان یک نهاد میانجی، با هدف تسهیل حل و فصل دعاوی و ایجاد صلح و سازش بین طرفین دعوا تشکیل شده است.

در شرایطی که این شورا علی‌رغم تمام تلاش‌های خود موفق به ایجاد توافق میان متخاصمان نشود، وضعیت «عدم سازش» شکل می‌گیرد.

شورا در حالت عدم سازش موظف است که نتایج مذاکرات خود را چه در قالب سازش و چه در عدم آن، به صورت مستند و در مهلت تعیین شده، به دادگاه گزارش دهد.

در صورتی که شورا بتواند توافقی را میان طرفین برقرار کند و موضوع در حیطه صلاحیتش باشد، گزارشی اصلاحی تهیه می‌کند که پس از تأیید قاضی شورا، به طرفین ابلاغ خواهد شد.

این پروسه نه تنها به تقویت حس همکاری و تعامل میان افراد کمک می‌کند، بلکه نشان‌دهنده‌ عزم و اراده شورا در راستای دستیابی به صلح و آرامش در روابط اجتماعی است.

ببیشتر بدانیم: آدرس مراکز شورای حل اختلاف در تهران +شماره تلفن و ساعات کار

آثار عدم سازش در شورای حل اختلاف

در صورتی که شاهد عدم سازش در شورای حل اخلاف باشیم، این نهاد به بررسی و صدور حکم می‌پردازد.

در مواقعی که طرفین در نظر دارند به سازش دست یابند یا دادگاه پرونده را برای ایجاد صلح به شورا ارجاع کند، در صورت عدم حصول توافق، شورا موظف است پرونده را به دادگاه ارسال نماید.

طبق قوانین شورای حل اختلاف، در صورتی که یکی از طرفین درخواست رسیدگی شورا را مطرح کرده باشد، طرف مقابل می‌تواند تا پایان جلسه نخست، عدم تمایل خود را نسبت به بررسی دعاوی در شورا اعلام کند.

در این شرایط، شورا درخواست را بایگانی کرده و به دلیل عدم موفقیت در ایجاد صلح، طرفین را به مرجع قضائی صالح ارجاع می‌دهد.

شرایط سازش در شورا

در کنار پرونده‌های عدم سازش در شورای حل اختلاف، این شورا به عنوان نهاد میانجیگری، با هدف ترغیب طرفین به ایجاد صلح و سازش، به بررسی اختلافات پرداخته و سعی در رفع تنش‌ها دارد.

این شوراها با تمرکز بر دعاوی کم‌اهمیت، به افراد کمک می‌کند تا بدون مراجعه به دادگاه‌های رسمی، به توافق برسند.

در فرآیند رسیدگی، ممکن است افراد به صورت مستقیم درخواست خود را برای سازش مطرح کنند یا پرونده‌های ارجاعی از دادگاه‌ها به این شوراها منتقل شوند تا از ظرفیت‌های میانجیگری بهره‌برداری شود.

مطابق با قوانین مربوطه، شوراها در موارد خاصی با توافق طرفین، به تلاش برای تحقق صلح و ایجاد آشتی می‌پردازند.

در این راستا، قابلیت‌های خود را به کار می‌گیرند تا راه‌حل‌هایی مناسب و قابل قبول برای هر دو طرف ارائه دهند.

شورای حل اختلاف در زمینه امور حقوقی و مدنی

در زمینه اختلافات و دعاوی خانوادگی و سایر مسائل مدنی، تأکید بر اهمیت تلاش برای صلح و سازش پیش از ورود به مراحل قضائی بسیار حائز اهمیت است.

متقاضیان به‌ویژه تشویق می‌شوند تا ابتدا پرونده‌های خود را به شورای حل اختلاف ارائه دهند.

جایی که در صورت موفقیت در دستیابی به توافق، شورا اقدام به صدور گزارش اصلاحی می‌کند.

در صورتی که افراد به دادگاه مراجعه کنند مقام ارجاع موظف است قبل از ارسال پرونده، با ارزیابی شرایط دعوا و قابلیت حل و فصل آن از طریق مصالحه، پرونده را به شورای حل اختلاف ارجاع دهد.

این روند نه تنها به کاهش بار قضائی کمک می‌کند بلکه فضایی برای گفتگو و تفاهم در میان طرفین ایجاد می‌نماید.

شورای حل اختلاف در زمینه جرایم قابل گذشت

جرایم قابل گذشت، به‌ویژه آن دسته از جرایمی که تحت ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی سال ۹۲ قرار دارند، نظیر توهین، تهدید و تصرف عدوانی، به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که امکان میانجیگری و سازش بین طرفین را فراهم می‌کنند.

در این نوع جرایم، قبل از اینکه پرونده به دادسرا یا دادگاه‌های عمومی بخش و کیفری دو ارسال شود، به شورای حل اختلاف ارجاع داده می‌شود تا با رعایت حقوق شاکی و حفظ ادله جرم، زمینه‌ساز صلح و دوستی گردد.

اگر این شورا موفق به ایجاد سازش بین طرفین شود، نتایج این توافق و گذشت شاکی به‌صورت رسمی ثبت و پرونده در شورا بایگانی می‌شود.

در این صورت دادسرا هیچ‌گونه تکلیفی برای ادامه‌ فرآیند قانونی نخواهد داشت.

این رویکرد نه‌ تنها به حفظ آرامش اجتماعی کمک می‌کند، بلکه به حل و فصل سریع‌تر دعاوی نیز می‌انجامد.

اختلافات خانوادگی در شورای حل اختلاف

در زمینه اختلافات خانوادگی و دعاوی مدنی، به‌ویژه در جرایم قابل گذشت، مرجع قضایی می‌تواند با توجه به نوع و ویژگی دعوا و همچنین قابلیت حل و فصل آن از طریق صلح و سازش، موضوع را به شورای حل اختلاف ارجاع دهد.

این ارجاع تنها یک بار و برای مدت حداکثر سه ماه امکان‌پذیر است.

هدف از این اقدام، فراهم آوردن فرصتی برای طرفین است.

در این فرصت به وجود آمده می‌توانند با همکاری و تفاهم، به توافقی رضایت‌بخش دست یابند و از پیچیدگی‌های بیشتر قضایی جلوگیری کنند.

امید به ایجاد آرامش و ترمیم روابط خانوادگیدر این فرآیند در اولویت قرار دارد.
جنبه خصوصی جرایم غیر قابل گذشت در شورای حل اختلاف

جرایم غیر قابل گذشت، به ویژه آن دسته از جرایمی که جنبه‌های عمومی و خصوصی دارند، نیازمند دقت و توجه ویژه‌ای هستند.

در اینگونه موارد، پس از بررسی‌های لازم توسط نهادهای قضایی، طرفین به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شوند.

این شورا به عنوان یک نهاد میانجی، تلاش می‌کند تا با تسهیل گفتگو و تعامل بین شاکی و متهم، به صلح و سازش دست یابند.

در صورت موفقیت در این فرآیند، گزارشی اصلاحی تهیه می‌شود که نشان‌دهنده توافق طرفین در خصوص جنبه خصوصی جرم است.

این رویکرد نه تنها به صلح اجتماعی کمک می‌کند، بلکه از بار قضایی موجود نیز می‌کاهد.

همچنین امکان بازگشت به زندگی عادی را برای طرفین فراهم می‌آورد.

دفتر وکالت در تهران

نحوه ارجاع پرونده در صورت عدم سازش

در صورت عدم سازش در شورای حل اختلاف و نرسیدن به توافق روند ارجاع پرونده به دادگاه باید با دقت انجام شود.

بر اساس قانون شورای حل اختلاف، در مواردی که این شورا صلاحیت رسیدگی دارد، پرونده به مرجع دیگری منتقل نخواهد شد.

تنها در صورت عدم موفقیت در سازش، می‌توان به دادگاه‌های دادگستری مراجعه کرد.

برای این کار طرفین باید به طور رسمی درخواست خود را ثبت کنند و مستندات لازم را ارائه دهند تا دادگاه بتواند براساس مستندات و دلایل موجود، به بررسی و اتخاذ تصمیم بپردازد.

این فرآیند شامل ثبت شکایت، تعیین تاریخ جلسه و ارائه مدارک و ادله‌ای است که نشان‌دهنده عدم موفقیت در شورای حل اختلاف می‌باشد.

بیشتر بدانیم :  انحصار وراثت چیست و چه مراحلی دارد؟

موارد صلاحیت شورای حل اختلاف

• دعاوی مالی مربوط به اموال منقول تا میزان ۲۰ میلیون تومان.
  گواهی حصر وراثت.
  تحریر ترکه و مهر و موم آن‌ها.
  تعدیل اجاره‌بها.
  تخلیه عین مستاجره و دعاوی خانوادگی.
  تامین دلیل و جرایم تعزیری با مجازات جزای نقدی درجه هشت.
• در مواردی که شورای حل اختلاف رأی صادر می‌کند، نمی‌توان به دلیل عدم سازش، پرونده را به دادگاه فرستاد.

زیرا رسیدگی به این دعاوی به‌طور خاص در حیطه صلاحیت شورای حل اختلاف است و عدم سازش تأثیر حقوقی ندارد.

در موارد غیر از این، اگر یکی از طرفین دعوا درخواست سازش کند و طرف مقابل تا پایان جلسه اول رسیدگی در شورا اعلام کند که تمایلی به سازش ندارد، پرونده به دادگاه ارجاع خواهد شد.

در صورتی که طرفین توافق کنند که ابتدا به شورا مراجعه کنند و در آن‌جا به صلح نرسند، باز هم پرونده به دادگاه منتقل می‌شود.

لایحه عدم سازش در شورای حل اختلاف چیست

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی ، سازش در دادگاه ، یکی از مهم ترین روش های حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات محسوب می شود . اما شورای حل اختلاف ، یکی از مراجعی است که طبق قانون شوراها ، به صورت تخصصی ، به رفع اختلافات میان طرفین دعوا مبادرت نموده و در جهت حصول صلح و سازش میان طرفین دعوا ، کوشش می نماید . تلاش، جهت حصول سازش در شورای حل اختلاف ، ممکن است به دو روش مختلف انجام شود .

یا اینکه هر یک از اصحاب دعوا ، به منظور رفع اختلافات خود ، در شورای حل اختلاف ، طرح دعوی می نمایند و یا اینکه دادگاه ها ، برخی از موضوعات را برای رسیدگی مقدماتی و تلاش برای رفع اختلافات میان طرفین ، به شورای حل اختلاف ارجاع می دهند تا در صورت امکان ، در دعاوی با اهمیت کمتر ، طرفین ، اختلافات خود را رفع کنند و از بار مراجعه به دادگاه ها نیز کاسته شود .

بر اساس قانون شورای حل اختلاف و بخشنامه های صادره ، کلیه امور حقوقی و مدنی و دعاوی خانوادگی ، کلیه جرایم قابل گذشت ، که در ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی ذکر شده اند و همینطور جنبه خصوصی جرایم غیر قابل گذشت ، می توانند در شورای حل اختلاف ، مورد صلح و سازش قرار گیرند . در صورتی که طرفین با هم سازش کردند ، شورای حل اختلاف ، گزارش اصلاحی صادر می کند .

اما گاهی ، بنا به دلایلی ، ممکن است صلح و سازش، میان اصحاب دعوی در شورای حل اختلاف ، امکان پذیر نشود و به همین دلیل ، شاکی یا خواهان پرونده ، می تواند یک نمونه لایحه عدم سازش در شورای حل اختلاف، تنظیم نموده و از شورای حل اختلاف ، تقاضای ارجاع پرونده به دادگاه را داشته باشد . بنابراین ، در پاسخ به این سوال که لایحه عدم سازش در شورای حل اختلاف چیست ؟ باید گفت که این لایحه ، درخواستی است که خواهان یا شاکی ، از شورای حل اختلاف دارد و به موجب متن این لایحه ، تقاضای ارجاع پرونده به دادسرا یا دادگاه را می نماید که نکات حقوقی مربوطه ، در قسمت بعد ، توضیح داده می شود .

البته ، لازم به ذکر است که شورای حل اختلاف ، علاوه بر تلاش در جهت حصول سازش میان طرفین ، در مواردی نیز صلاحیت صدور رای دارد . موارد صدور رای در شورای حل اختلاف ، به موجب قانون شوراهای حل اختلاف ، تعیین شده است . لذا در مواردی که شورا ، ذاتا صلاحیت رسیدگی و صدور رای دارد ، نمی توان لایحه عدم سازش به شورای حل اختلاف فرستاده و تقاضای ارجاع موضوع به دادگاه را نمود .

 لایحه عدم سازش در شورای حل اختلاف

در قسمت قبل ، به بررسی این سوال پرداختیم که لایحه عدم سازش در شورای حل اختلاف چیست و در چه شرایط و مواردی ، می توان متن این لایحه را تنظیم و به شورای حل اختلاف ، ارائه نمود تا بتوان پیگیری پرونده شورای حل اختلاف را ، این مرتبه، از طریق دادگاه انجام داد . اما ممکن است این سوال نیز مطرح شود که متن لایحه عدم سازش در شورای حل اختلاف چگونه تنظیم می شود و چه نکاتی دارد ؟

برای پاسخ دادن به این سوال ، قصد داریم در این قسمت ، یک نمونه متن لایحه عدم سازش در شورای حل اختلاف را ارائه نماییم که در ارتباط با جرم سرقت است ؛ اما در هر یک از دعاوی حقوقی و کیفری نیز ، می توان از این نمونه لایحه ، استفاده نمود . در قسمت بعد نیز ، نکات مربوط به این لایحه ، ذکر می شود .

متن نمونه لایحه عدم سازش در شورای حل اختلاف

ریاست محترم شعبه …. مجتمع شماره …. شورای حل اختلاف استان ……

با سلام ؛

احتراما ، اینجانب ……….. ، به عنوان شاکی پرونده به شماره …… که جهت ایجاد صلح و سازش ، به آن شعبه محترم ارجاع گردیده است ، به استحضار می رساند ، از آنجا که علی رغم تلاش های صورت گرفته از سوی اعضای محترم شورا ، متهم پرونده ، آقای …………. ، حاضر به اقرار به جرم سرقت و استرداد اموال مسروقه نشده است و با وجود ادله غیر قابل انکار ، از پذیرش جرم ارتکابی و رفع اختلاف از طریق سازش ، خودداری می ورزند ، ارجاع مجدد پرونده به دادسرا ، جهت ادامه رسیدگی به پرونده مذکور ، مورد استدعاست .

با تشکر و تجدید احترام

لازم به ذکر است که در نمونه لایحه مذکور ، خوانده دعوی ، در جهت حصول سازش با شاکی ، تلاشی انجام نداده است و به همین دلیل ، شاکی ، خواستار ارجاع پرونده به دادسرا شده است . اما در صورت عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف و یا عدم توجه به احضاریه شورای حل اختلاف نیز ، شاکی می تواند به دلیل عدم امکان سازش ، لایحه عدم سازش تنظیم نموده و خواستار ارجاع پرونده ، به دادگاه و دادسرا جهت صدور رای شود .

مدت زمان ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه

همانطور که پیشتر اشاره شد، در برخی موارد، پرونده‌های مطروحه در دادگاه یا دادسرا به منظور ایجاد صلح و سازش میان طرفین دعوا، به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شود. در این راستا، سوالی که ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول می‌کند، این است که مدت زمان ارجاع پرونده از شورای حل اختلاف به دادگاه چقدر است؟
پاسخ به این سوال در ماده ۱۱ قانون شورای حل اختلاف نهفته است. بر اساس این ماده، مدت زمان ارجاع پرونده به شورا حداکثر سه ماه تعیین شده است. در این مدت، شورای حل اختلاف مکلف است برای حل و فصل اختلاف یا دعوا و ایجاد صلح و سازش تلاش کند.

شورای حل اختلاف موظف است نتیجه تلاش‌های خود، اعم از حصول یا عدم حصول سازش، را در مهلت مقرر به صورت گزارش اصلاحی به مرجع قضایی ارجاع کننده پرونده ارسال کند. این گزارش به طور مستند و با استفاده از ابلاغیه‌های الکترونیکی به اطلاع طرفین دعوا خواهد رسید.
در برخی موارد ممکن است روند رسیدگی در شورای حل اختلاف به بیش از سه ماه به طول انجامد. این موارد عبارتند از:
درخواست تمدید مهلت توسط طرفین دعوا: طرفین دعوا می‌توانند با ارائه درخواست کتبی، تقاضای تمدید مهلت رسیدگی در شورا را داشته باشند. در این صورت، شورا با بررسی درخواست و با لحاظ ضرورت، می‌تواند نسبت به تمدید مهلت اقدام کند.

پیچیدگی پرونده: در مواردی که پرونده از پیچیدگی‌های حقوقی یا فنی خاصی برخوردار باشد، ممکن است رسیدگی به آن در مهلت سه ماهه به اتمام نرسد. در این شرایط، شورا با توجیه دلائل تاخیر در رسیدگی، از مرجع قضایی ارجاع کننده پرونده تقاضای تمدید مهلت می‌کند.
لازم به ذکر است که در صورتی که شورای حل اختلاف به درخواست یکی از طرفین دعوا برای صلح و سازش اقدام کند، طرف مقابل می‌تواند تا پایان جلسه اول دادرسی در شورا، عدم تمایل خود را به صلح و سازش اعلام کند. در این حالت، پرونده به طور مستقیم به دادگاه ارجاع داده می‌شود.