در چه صورت دیه از طریق دولت قابل پرداخت می باشد
اگر چه بر اساس قانون دیه بر عهده شخصی است که ضربه و خسارت را به دیگری وارد می کند ولی در برخی از مواقع دیه می تواند از صندوق بیت المال نیز پرداخت گردد از جمله مواردی که شامل این موارد استثنا می باشد می توان به کشته شدن افراد در اثر ازدحام در خیابانها و اماکن عمومی و یا فوت در اثر آشوب و اعتشاش صورت گرفته باشد اشاره نمود
در تصادفاتی که به هر دلیل راننده مقصر نباشد و یا مقصر پیدا نشود پرداخت دیه تصادف از محل بیت المال صورت خواهد پذیرفت
مواردی که دیه فرد متوفی از صندوق دیه بیتالمال پرداخت میشود.
بر اساس ماده ۵۸ قانون مجازت اسلامی هر گاه در اثر تقصیر یا اشتباه قاضی در موضوع یا در تطبیق حکم بر مورد خاص، ضرر مادی یا معنوی متوجه فردی شود، در مورد ضرر مادی در صورت تقصیر، مقصر طبق موازین اسلامی ضامن است، در غیر این صورت خسارت به وسیله دولت جبران میشود. همچنین هرگاه در اثر خطای قاضی، در حکم و یا تشخیص موضوع و یا تطبق حکم بر موضوع، شخص بیگناهی محکوم به مرگ شده و متحمل خسارت بدنی شود دیه قتل یا جراحت از بیتالمال است، خطای قاضی به این علت که قاضی شرایط قضاوت را ندارد و یا خلاف کتاب و سنت حکم کرده است.
در مواردی که لوث علیه شخصی محقق شده باشد، ولی اولیاءدم حاضر به قسامه نشوند، در صورتی که متهم و اقربای او قسامه را اجرا کنند، قصاص از متهم ساقط شده و بیتالمال، دیه مقتول را خواهد پرداخت. (لوث امارهای است که، ظن غالب به صدق مدعی دارد. مانند اینکه یک نفر چاقویی خونی داشته باشد و بر بالای سر مقتولی دستگیر گردد. یا مقتولی را در خانه کسی یا درمحله گروهی پیدا کنند، به شرط آنکه عداوتی ما بین آنها وجود باشد و گرنه لوث نیست.)
همچنین در مواردی که هیچیک از مدعی و مدعیعلیه بینه ندارند و مدعی هم حاضر به قسم یاد کردن نیست و قسم را متوجه مدعیعلیه کرده است، نیز با قسم خوردن مدعیعلیه، دعوی پایان میپذیرد و در این صورت دیه مقتول باید از بیتالمال پرداخت شود.
هرگاه شخص یا اشخاصی در اثر ازدحام کشته شوند و یا جسد مقتولی در خیابان و اماکن عمومی پیدا شود و نتوان این قتل را به کسی منتسب کرد، دیه از بیتالمال پرداخت میشود. فرقی نمیکند متوفی به واسطه قتل عمد کشته شده باشد یا قتل غیرعمد مانند قتل ناشی از بیاحتیاطی در امر رانندگی. پس اگر جسد فردی در اتوبان و یا جاده پیدا شود و پس از بررسی به دست آید که آن شخص در تصادف کشته شده و تلاش مراجع انتظامی و قضایی نیز برای شناسایی مقصر بینتیجه بماند در این حالت ورثه این شخص دیه او را از دولت دریافت میکنند.
بیشتر بدانیم : رانندگان متخلف در تصادفات دیه می گیرند
—
نحوه وصول دیه از بیت المال (نظریه مشورتی ۵۸۳)
وصول دیه از بیت المال در دادگاه کیفری، به حکم دادگاه صورت می گیرد لکن در دعوای حقوقی نیازمند تقدیم دادخواست علیه وزارت دادگستری است
استعلام
۱- ماده ۴۷۰ قانون مجازات اسلامی مصوب ۹۲ بیان کرده در صورتی که مرتکب دارای عاقله نباشد یا عاقله تمکن مالی نداشته باشد دیه توسط مرتکب و در صورت عدم تمکن از بیتالمال پرداخت میشود؛
سؤال این است که در موردی که انتهای کار، دیه میبایست توسط بیتالمال پرداخت شود شیوه و چگونگی وصول دیه از بیتالمال را توضیح دهید،
آیا شاکی یا اولیاءدم باید برای وصول دیه دادخواست حقوقی علیه دولت مطرح نمایند یا اینکه از طریق اجرای احکام و از طریق اداری میبایست اقدام گردد مربوط به وصول دیه از بیتالمال چگونه است؟
۲- …
نظریه مشورتی شماره ۷/۹۳/۵۸۳ مورخ ۱۳۹۳/۳/۱۳ اداره کل حقوقی قوه قضائیه
۱- در فرض سؤال در صورت مطالبه دیه توسط شاکی یا اولیاء دم از بیتالمال به استناد مواد ۴۷۰ و ۴۸۷ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، پرونده کیفری بدون صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست به دادگاه عمومی جزایی ارسال می گردد و دادگاه با بررسی موضوع و احراز شرایط قانونی، حکم به پرداخت دیه از بیتالمال را صادر می نماید.
مع الوصف، چنانچه اولیاء دم یا شخص مصدوم به عنوان خواهان، دعوای حقوقی مطرح نمایند، در این صورت صدور حکم از دادگاه حقوقی مستلزم تقدیم دادخواست با کلیه شرایط مقرر در قانون است و دادخواست به طرفیت وزارت دادگستری تقدیم میشود.