حکم جلب سیار

حکم جلب سیار چیست؟

قبل از بررسی شرایط حکم جلب سیار لازم است شرح مختصری از این حکم داشته باشیم. همان گونه که از نام آن مشخص است حکم مربوطه سیار می باشد. این حکم درباره هر فردی صادر شود می توان او را در هر زمان و مکان بر اساس قانون بازداشت کرد.

نکته: حکم جلب مهم ترین و آخرین گزینه برای اعمال فشار بر شخص بدهکاری است که در دادگاه محکوم شده است. حکم جلب دارای دو نوع سیار و عادی می باشد. در دعواهای حقوقی که مناقشه بر سر مال و اموال است این حکم به راحتی برای محکومین صادر نمی شود. در این نوع پرونده ها ابتدا لازم است فرایند حقوقی پرونده طی شود تا بتوان این حکم را از طرف دادگاه برای فرد متهم صادر کرد. در مورد دعوا ها و پرونده های کیفری موضوع کمی ساده تر است. به این ترتیب که صدور این حکم بسیار سریع بوده و بدون طی کردن هیچ پروسه ای حکم صادر می شود. لازم به ذکر است که در پرونده های حقوقی مهلت پرداخت بدهی به متهم داده می شود.

مجموعه دفتر وکالت حق گرا

پیشنهاد می گردد در صورتی که پرونده ای در دادگاه دارید و یا شکایتی را پیگیری می کنید که نیاز به حکم جلب دارد به یکی از  نزدیکترین  دفتر وکالت حقوقی حق گرا در شمال ، دفتر وکالت شرق و یا دفتر وکالت حقوقی شعبه غرب  تهران ، دفتر مرکز شهر حق گرا  پیگیری موضوع را به وکلای با تجربه ما بسپارید تا وکلای ما بتوانند در احقاق حق به شما کمک نمایند. ما آماده ایم در انواع پرونده های مربوطه به خانواده،ملکی ، حقوقی ، جزایی و…در کنار شما باشیم

بیشتر بدانیم : انواع حکم جلب

هدف از صدور حکم جلب سیار از طرف دادگاه

قبل از در نظر گرفتن شرایط صدور حکم جلب سیار باید گفت که دادگاه با صدور این حکم دو هدف مشخص را دنبال می کند. این دو هدف شامل موارد ذیل می باشند.

۱: زمانی که دادگاه رای نهایی را صادر نماید و شخص محکوم به پرداخت بدهی شود در فاصله صدور حکم تا پرداخت بدهی شخص باید در زندان به سر ببرد.

۲: پرونده ای که به دادگاه ارجاع داده می شود اگر برای تصمیم نهایی نیاز به تحقیقات بیشتری داشته باشد قاضی حکم جلب شخصی را جهت تحقیقات بیشتر صادر می کند. ناگفته نماند زمانی این اتفاق خواهد افتاد که اتهام فرد متهم در دادگاه مشخص نشده باشد.
تفاوت صدور حکم جلب عادی با صدور حکم جلب سیار چیست؟

با در نظر گرفتن شرایط صدور حکم جلب سیار، حکم جلب عادی زمانی صادر می شود که شاکی دعوا آدرس مشخصی از طلبکار را در اختیار داشته باشد. در چنین حالتی شخص طلبکار با دادن آدرس شخص بدهکار به دادگاه می تواند اقدام به جلب او نماید و با ارائه آن به کلانتری مزتبط منطقه برای جلب متشاکی اقدام کند. حال اگر شخص طلبکار آدرسی از بدهکار نداشته باشد و یا بدهکار از محل زندگی خود متواری باشد حکم جلب سیار برای او صادر می شود. حکم صادر شده به تمامی مراجع قضایی ابلاغ شده تا در صورت پیدا کردن بدهکار در جهت دستگیری او اقدام نمایند.

نکته: هر حکمی که در دادگاه صادر خواهد شد پیش از صدور حتما شرایطی برای آن در نظر گرفته شده است. در این میان حکم جلب سیار نیز از این قاعده مستثنا نمی باشد. برای صدور حکم جلب سیار شرایطی در نظر گرفته شده است که در اصطلاح آن ها را شرایط عام و خاص می گویند. دادگاه با توجه به این شرایط حکم مربوطه را صادر می کند. لازم به توضیح است که فرایند صدور این حکم زمان بر و پیچیده می باشد.
مهم ترین شرایط صدور این حکم کدامند؟

مهم ترین شرایط صدور این حکم کدامند؟

۱: به طور حتم صدور حکم جلب سیار جهت پایان دادن به دعوا و حل و فصل آن می باشد. بنابراین مهم ترین شرط صدور حکم آن است که اقدامات مربوطه و پروسه شکایت شاکی طبق قانون و صحیح انجام گرفته تا حکم صادر شود.

۲: شرط دوم برای صدور این حکم آن است که دادگاه متهم را بدهکار دانسته و او را بر اساس حکمی محکوم اعلام کرده باشد.

۳: سومین شرط از شرایط صدور حکم جلب سیار این است که آدرسی دقیق و مشخص از محکوم در دسترس نباشد.

۴: شرط بعدی این است که محکوم با علم بر این که بدهکار است و باید بدهی خود را پرداخت نماید فرار کرده باشد.

چه زمانی حکم جلب سیار صادر می شود؟

معمولاً حکم جلب سیار زمانی صادر می شود که متهم و مجرم برای تحقیقات و پاسخگویی در مراجع قضایی حاضر نمی شود و خواهان آدرس مشخصی از خوانده برای احضار او به مراجع قضایی ندارد.

در این شرایط خواهان می تواند پس از گرفتن حکم جلب سیار در صورت مشاهده و ردیابی متهم در هر یک از نقاط شهر با مراجعه به کلانتری و مراکز انتظامی آن منطقه و نشان دادن حکم جلب سیار خواستار دستگیری متهم شود.

طبق روال معمول حکمی جلب معمولاً خطاب به یک مرکز انتظامی و کلانتری برای دستگیری متهم یا مجرم صادر می شود و ممکن است اگر متهم در حوزه انتظامی کلانتری مورد نظر نباشد کلانتری از دستگیری متهم یا مجرم خودداری کند.

اما زمانی که حکم جلب سیار از طرف مراجع قضایی صادر می شود خواهان می‌تواند در صورت مشاهده متهم یا مجرم به هر یک از کلانتری های شهر یا حوزه انتظامی مربوطه برای دستگیری متهم مراجعه کرده و خواستار دستگیری متهم یا مجرم شود.

معمولا حکم جلب سیار برای یک زمان مشخص به تشخیص مراجع قضایی صادر می شود و اگر متهم پس از پایان مهلت مشخص شده در حکم جلب دستگیر نشود خواهان یا فرد شاکی باید برای دستگیری متهم حکم جلب سیار جدید دریافت کند.

در مورد حکم جلب سیار باید به این نکته توجه داشت که حکم جلب سیار فقط برای حوزه انتظامی که در آن مشخص شده است اعتبار دارد و آن را نمی توان در شهرها، حوزه ها و مراکز انتظامی دیگر مورد استفاده قرار داد مثلاً حکم جلب سیاری که برای شهر کرج صادر شده باشد را نمی توان در کلانتری ها و مراکز انتظامی شهر اسلامشهر یا شهریار مورد استفاده قرار داد و ماموران مراکز انتظامی دیگر حکم جلب صادر شده را برای اجرا در مرکز انتظامی خود معتبر نمی دانند.

همچنین شخصی که حکم جلب سیار را به مراکز انتظامی یا کلانتری ها برای دستگیری متهم یا مجرم ارائه می دهد باید خود شخص خواهان یا وکیل او باشد که حکم جلب به نام آن ها صادر شده است و شخص یا فرد دیگری نمی تواند به جای خواهان این کار را انجام دهد.

چنانچه شخص دیگری حکم جلب سیار را به مراکز انتظامی تحویل دهد قطعا نیروهای آن مرکز نسبت به آن اقدامی انجام نخواهد داد چون فردی که حکم جلب به نام او صادر شده است حضور فیزیکی ندارد لذا برای ارائه و پیگیری حکم جلب می بایست شخص خواهان یا وکیل او در مراکز انتظامی حضور فیزیکی داشته باشند.

مدت زمان اعتبار حکم جلب

مدت زمان اعتبار حکم جلب با توجه به نظر قاضی یا بازپرس پرونده می تواند متفاوت باشد. یعنی قاضی یا بازپرس پرونده میتوانند یک مدت مشخص را برای حکم جلب در نظر بگیرند و اگر فرد خواهان و حوزه انتظامی یا کلانتری که حکم جلب خطاب به آن صادر شده است بتوانند در مدت مقرر شده متهم را دستگیر و به مراجع قضایی تحویل دهند کار جلب و دستگیری فرد مورد نظر خاتمه یافته تلقی می شود.

ولی اگر در مدت مقرر شده حکم جلب، فرد خواهان و مراکز انتظامی یا کلانتری هایی که حکم جعل خطاب به آن ها صادر شده است نتوانند فرد مورد نظر را دستگیر و به مراجع قضایی تحویل دهند اعتبار حکم جلب صادر شده خاتمه یافته تلقی می شود و خواهان نمی تواند خارج از زمان مشخص شده آن را برای دستگیری متهم یا مجرم به مراکز انتظامی یا کلانتری ها تحویل دهد.

چون مراکز انتظامی می توانند با توجه به اتمام زمان حکم جلب اعتبار آن را خاتمه یافته محسوب کرده و نسبت به اجرای آن اقدامی نکنند. لذا افرادی که اقدام به گرفتن حکم جلب می کنند باید قبل از اتمام زمان مشخص شده در آن نسبت به دستگیری فرد متهم یا مجرم اقدام کنند و در صورت عدم دستگیری فرد متهم یا مجرم قبل از آنکه تاریخ حکم جلب صادر شده به پایان برسد نسبت به تمدید یا دریافت حکم جلب جدید اقدام نمایند.

انواع دستور جلب

الف) دستور جلب عادی: هنگامی که از آدرس متهم اطلاع داریم، قاضی پیگیری دستور جلب را به یک مرکز معین ابلاغ می‌نماید و تنها همان مرکز می‌تواند پیگیری جلب را انجام دهد.

ب) دستور جلب سیار: هنگامی که از محل اقامت مرتکب مطلع هستیم، قاضی پیگیری دستور جلب را به کلیه مراکز قضایی پیگیری دستور جلب صادر می‌نماید.
جلب عادی چه تفاوتی با جلب سیار دارد؟

چنانچه شاکی از آدرس محل اقامت شخص متهم مطلع باشد آن را در اختیار قاضی و دادگاه قرار داده تا حکم جلب وی صادر گردد. به این نوع حکم، جلب عادی گفته می‌شود. در حکم جلب عادی دادگاه حکم را به کلانتری مخصوص آن محل ابلاغ خواهد کرد.

اما چنانچه شخص شاکی آدرس متهم را نداشته باشد و یا متهم متواری باشد در این شرایط به دادگاه اعلام می‌نماید و حکم جلب سیار صادر خواهد شد. در جلب سیار، حکم جلب به کلیه کلانتری‌های منطقه قضایی صادر می‌گردد تا هرچه سریع‌تر متهم را پیدا کنند.

البته لازم به ذکر است که در پرونده‎های حقوقی از این قبیل حکم جلب مجازات محسوب نشده و حکم جلب تنها جهت تحت فشار گذاشتن متهم صادر خواهد شد.

حکم جلب حقوقی

قرار جلب حقوقی حکمی است که قاضی مربوطه طی مراحل گوناگون جهت دستگیری اشخاص صادر می‌نماید تا آنها در دادگاه حضور پیدا کنند.

قرار جلب در دو صورت صادر می‌گردد؛ گاها قاضی در جریان اجرای حکم، جهت الزام شخص به اجرای حکم، قرار جلب صادر می‌نماید و گاهی هم وقتی که هنوز شخص متهم نشده است، دادگاه جهت رسیدگی به حکم و بررسی تحقیقات بیشتر حکم جلب شخصی را که از وی طرح شکایت شده است، صادر می‌نماید.

البته در این خصوص هنوز مشخص نمی‌باشد که شخص متهم است یا خیر و تنها اتهام متوجه او می‌باشد و به این خاطر که دلایلی جهت اتهام به وی وجود دارد، قاضی این حکم را صادر می‌نماید.

فرار از حکم جلب

در این شرایط نخست متهم را به دادگاه احضار می‌کنند و چنانچه او در دادگاه حضور نیابد، جهت رسیدگی به پرونده متهم را جلب می‌کنند.

ولی در دعاوی حقوقی در شرایطی امکان صدور حکم جلب وجود دارد که نتوان در هنگام اجرای حکم، مالی از بدهکار معرفی کرد و یا آنکه شخص بدهکار مالی را جهت ادای قرض خود معرفی ننماید.

از این حیث قاضی پرونده طبق ماده ۲ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، حکم جلب وی را صادر خواهد کرد.

حکم جلب کیفری

قرار جلب کیفری حکمی می‌باشد که در هر مرحله از دعوا به دستور قاضی پرونده به منظور دستگیری اشخاص صادر می‌گردد و بر اساس آن اشخاص در دادگاه حضور می‌یابند.

در دو مورد حکم جلب کیفری صادر می‌شود که عبارتند از:

۱- الزام شخص به اجرای حکم: مورد نخست هنگامی است که حکمی علیه شخص صادر گردیده و در مرحله اجرا است و قاضی دستور می‌دهد تا شخص را به منظور اجرای حکم، جلب کنند.

۲- اعمال تحقیقات گسترده‌تر: مورد دوم موقعی صادر خواهد شد که همچنان اتهامی علیه شخص ثابت نگردیده است. اما قاضی پرونده جهت صدور قرار جلب اقدام می‌نماید تا بتواند با حضور شخص تحقیقات وسیع‌تری کرده و به پرونده رسیدگی نماید.

در این شرایط شخص همچنان به عنوان متهم شناخته نشده است؛ اما عللی وجود دارد که اتهام را متوجه وی می‌کند. در این شرایط پیش از جلب، شخص را به دادگاه احضار می‌کنند. اما چنانچه احضاریه از سوی دادگاه را نادیده بگیرد، به‌منظور جلب او از سوی قاضی پرونده قرار جلب صادر می‌گردد.

بررسی انواع حکم جلب در ایران

در حقوق ایران حکم جلب به دو دسته تقسیم می‌شود:
۱- جلب تقویتی

احضار شخص ثالث برای بهره‌مندی از اطلاعات او و محسوب کردن آن به عنوان یکی از ادله، بدون آنکه حکمی علیه ثالث صادر شود، در واقع چنین شخص ثالث مدعی‌علیه نبوده و شاهد به حساب می‌آید.
۲- جلب ثالث

از جمله موارد طاری دادرسی می‌باشد که طبق آن هر کدام از اصحاب دعوا در مرحله اولیه و پژوهش قادرند شخص ثالثی را به دادرسی جلب نمایند.

ثالث مذکور عنوان اصحاب دعوا را داشته و مجلوب یا مجلوب ثالث نام داد. ( چون حکمی که صادر می‌گردد برای وی نیز تاثیرگذار خواهد بود.

موارد صدور حکم جلب

• در پرونده‌های حقوقی به‌منظور تکمیل پرونده و دستیابی به حقیقت، شهادت شهود ضرورت دارد. از این حیث به دادگاه احضار خواهند شد و در صورتی که این اشخاص بدون دلیل محکمه پسند در دادگاه حاضد نشوند، حکم جلبشان صادر می‌گردد.

• متهمی که به دادگاه احضار می‌گردد، اما بدون دلیل محکمه پسند در دادگاه حاضر نمی‌شود، برای وی مجددا احضاریه ابلاغ می‌گردد. عدم توجه او به ابلاغیه برای مرتبه دوم و حاضر نشدن در دادگاه، باعث صدور حکم جلب او خواهد شد.

• در صورت وجود احتمال فرار یا مخفی شدن متهم، از همان ابتدا حکم او صادر می‌گردد.

• جهت مجبور کردن متهم به اجرای حکم قطعی صادر شده از طریق دادگاه، حکم جلب صادر می‌شود.

• اگر اجرای حکم صادر شده به عقب بی‌افتد و احضاریه‌ای جهت اطلاع متهم به وی از این مسئله ابلاغ گردد. حاضر نشدن او در دادگاه بدون دلیل منطقی، منجر به صدور حکم جلب وی خواهد شد. البته در این شرایط جلب او به جهت ابلاغ و تفهیم حکم دادگاه و وضعیت آن به وی می‌باشد.

• در ارتکاب جرایم مشهود، ماموران دادگستری به منظور رسیدگی به جرم وی و همچنین تکمیل پرونده، متهم را حداکثر برای ۲۴ ساعت جلب و بازداشت می‌نمایند.

• چسباندن هر نوع تبلیغات، اعلامیه و… بر تابلوهای ارگان‌های دولتی اعم از مدارس، بیمارستان‌ها و یا تابلوهای راهنمایی و رانندگی، جرم به حساب آمده و ضابطین نیروی انتظامی حق دارند در صورت مشاهده، شخص مرتکب را جلب کرده و تحویل مقامات قضائی مربوطه دهند.

اختفا یا فراری دادن متهم

طبق قانون مجازات اسلامی مخفی کردن یا فراری دادن متهم جرم محسوب می‌شود و هر کسی به فردی که به حکم قانون دستگیر شده است فراری دهد یا شخصی را که به ارتکاب جرمی متهم می‌باشد و بر حسب قانون دستور دستگیری وی داده شده، مخفی نماید یا اسباب فرار او را مهیا سازد، مجازات می‌شود.

مجازات مخفی کردن یا فراری دادن متهم

به موجب ماده ۱۲۳ قانون مجازات اسلامی، مجازات مخفی کردن یا فراری دادن متهم به سه دسته تقسیم می‌شود:

۱- هر موقع شخصی که فراری است و محکوم به اعدام بوده، مجازات مخفی‌ کننده یا کمک‌ کننده به وی در فرار حبس از ۱ تا ۳ سال می‌باشد.

۲- چنانچه محکوم به حبس دائم یا موقت با اعمال شاقه بوده یا متهم به جرمی است که مجازات آن اعدام می‌باشد، به ۶ ماه الی ۲ سال حبس تأدیبی‌ محکوم می‌گردد.

۳- در دیگر شرایط مجازات از یک ماه الی یک سال حبس تأدیبی خواهد بود.

مجازات کمک به فرار مجرم

وکیل باتجربه کیفری درباره مجازات کمک به فرار مجرم می‌گوید: بر اساس قانون مجازات کمک به متهم به این صورت مقرر گردیده است که هر فردی از وقوع جنایت یا جنحه اطلاع داشته و به جهت خلاصی مرتکب از محکومیت کمک نماید و یا اینکه برای وی مکانی فراهم آورد یا دلایل جرم را پنهان کند و یا جهت آزادی مرتکب دلایل جعلی بیان دارد که عالم به نادرستی آن باشد به ترتیب زیر مجازات می‌گردد:

هر زمان جرم مرتکب مستلزم حبس با اعمال شاقه یا حبس مجرد باشد، جزای مجرم از یک ماه الی یک سال حبس تأدیبی است.

در دیگر موارد محکوم به از یک ماه الی شش ماه حبس تأدیبی می‌شود.

افراد زیر از مجازات‌های مذکوره در این ماده و ماده قبل معاف هستند:

• زن و شوهر هر چند طلاق گرفته باشند.
• پدر و مادر و اجداد
• اولاد و نوه‌ها
• برادران و خواهران و افرادی که با مجرم رابطه نسبی یا سببی تا درجه سوم دارند.

سخن پایانی: جهت صدور حکم مربوطه، به پیش شرط ها و شرایطی نیاز است که در اصطلاح آن ها را شرایط صدور حکم جلب سیار می نامند. این شرایط هر چند مواردی ساده و عادی می باشند اما جهت صادر شدن این حکم از طرف دادگاه ضروری می باشند. اگر شما نیز درگیر پرونده ای حقوقی هستید و به دنبال گرفتن چنین حکمی از طرف دادگاه هستید بهتر است به یک وکیل مراجعه کنید. با توجه به طولانی و پیچیده بودن مراحل صدور این حکم تنها کسی که می تواند شما را یاری کند یک وکیل باتجربه می باشد.