ازدواج صوری

ازدواج صوری چیست؟

ازدواج صوری یعنی صورت سازی و ظاهر سازی بر خلاف واقع، برای مثال میگویند فرد، معامله صوری انجام داد منظور این است که برای فرار از بدهی ها با ظاهر سازی، مال خود را فروخته که مثلا مهریه را پرداخت نکند.

در ازدواج صوری طرفین قصد ازدواج ندارند همیشه آنچه باعث می شود یک عمل حقوقی مثل ازدواج یا معامله صحیح باشد این است که طرفین قصد جدی و واقعی داشته باشند اگر غیر از این باشد آن عمل باطل و فاسد است.

دلایل ازدواج صوری

این ازدواج ممکن است به دلایل مختلف انجام شود. شاید در فیلم ها دیده باشید که فرد برای انجام وصیت نامه پدر و رسیدن به مال وصیت شده با ظاهر سازی ازدواج میکند.

همچنین ممکن است فرد به شخصی که تبعه کشور دیگر است مبلغی بدهد و با وی ازدواج صوری کند تا از این طریق اقامت آن کشور را بگیرد.

• مهاجرت : تعریف کلاسیک ازدواج صوری در ایران بیشتر درباره بحث مهاجرت است و معمولا زنانی که قصد مهاجرت دارند به محض این که متوجه می شوند مردان تبعه آن کشور می توانند با زنان بیگانه ازدواج کنند ، صرفا برای گرفتن تابعیت آن کشور اقدام به ازدواج صوری میکنند.

• کسب درآمد : در موارد که ازدواج صوری با وعده پرداخت پول و برای گرفتن اقامت انجام می شود ، معمولا فردی که قصد ازدواج با مقیم و تبعه یک کشور بیگانه را دارد بر اساس قانون هر کشوری باید تا چند سال تحت نظر فردی باشد که به صورت صوری با او ازدواج کرده است تا در تحقیقات و مصاحبه های انجام شده صوری نبودن ازدواج تایید شود. بنابراین ازدواج صوری در این گونه موارد تبدیل به یک منبع درامد بی دردسر برای تبعه آن کشور می شود.

پس یکی از دلایل مهم ازدواج صوری برای خروج از کشور و مهاجرت به کشور دیگر است. همچنین ممکن است به دلیل فشار های خانوادگی و… باشد.

• بهره مندی از نظام تامین اجتماعی : در این گونه موارد زن با مردی مسن که تصور میکند نزدیک به احتضار است ازدواج میکند تا بعد از فوت او از حقوق بازنشستگی او بهره مند شود.

• قرض و بدهی : ازدواج صوری به منظور بازپرداخت قرض و بدهی زن و مردی ثروتمند است.

• سه طلاقه شدن : در بحث سه طلاقه شدن ، زن دیگر نمی تواند با شوهر خود ازدواج کند مگر این که با مردی به عنوان محلل ازدواج کند و از او طلاق بگیرد و سپس به عقد شوهر قبلی در آید ، ازدواج با محلل را معمولا به صورت صوری انجام می دهند.

• رسیدن به آزادی : برخی از افرد به منظور رها شدن از فشار خانواده و دور شدن آن ها به صورت صوری ازدواج میکنند تا بعدا طلاق بگیرند و به آزادی برسند.

• سربازی یا شغل های نیازمند متاهل بودن : برخی از مشاغل شرط استخدامی را شاغل بودن اعلام می کنند یا محل خدمت سربازی افراد متاهل را در نزدیکی محل زندگی قرار می دهند که همین امر باعث می شود برخی از افراد برای بهره مندی از این مزایا به صورت صوری ازدواج کنند.

• مخفی کردن همجنسگرایی : افراد همجنس گرا و ترنس ها برای این که از زیر بار فشار خانواده خارج شوند با شخصی که از مشکلشان مطلع است به صورت صوری ازدواج میکنند تا از محیط خانواده دور شده و بتوانند به راحتی با فرد مورد علاقه خود رابطه داشته باشند.

آیا ازدواج صوری صحیح است؟

گفته شد که برای درست بودن عقد ازدواج لازم است که طرفین قصد واقعی و جدی داشته باشند اما در ازدواج صوری طرفین شکل و ظاهر ازدواج را برای رسیدن به مقاصد خود رعایت میکنند و در واقع زن و شوهری را بین خود قبول ندارند و قانون و شرع هم چنین پیوندی را قبول ندارد زیرا قصد جدی در ازدواج وجود نداشته و طرفین صرفا ظاهر سازی می کنند.

عنوانی که در قانون بگوید این ازدواج و این عمل جرم است پیدا نمی شود اما خود این ازدواج باطل است و اثری ندارد. برای مثال زن حقوق اختصاصی خود را در نکاح نمی برد و برعکس. همچنین میتوان گفت به دلیل باطل بودن اگر بین طرفین رابطه جنسی رخ داده باشد مصداق زنا و جرم زنا خواهد بود. و اگر فرزندی در این میان متولد شود زنازاده خواهد بود.

اما اگر طرفین این ازدواج صوری ندانند که رابطه جنسی آنان حرام و ممنوع است؛ دیگر بحث زنا منتفی می شود و نزدیکی به شبهه مطرح می شود که مجازاتی ندارد. در حالی این کار صوری و تنها ظاهر سازی است.

آیا ازدواج صوری جرم است؟

گاهی طرفین معامله قصد انجام عمل حقوقی خاصی را دارند، اما عمدا ماهیت مورد نظر خود را پنهان می کنند و عقد را به اسم معامله دیگری انجام می دهند ، معامله صوری جدا از این که به قصد فرار از دین باشد یا نباشد، باطل است؛ ماده ی ۱۹۰ قانون مدنی ، چهار اصل اساسی صحت معاملات را که شامل قصد طرفین و رضای آنها، اهلیت طرفین، موضوع معین که مورد معامله باشد و مشروعیت جهت معامله است را بیان می کند . این ماده متضمن شرایط عموی کلیه عقود است که باید در همه معاملات رعایت شود بنابراین ازدواج و یا طلاق صوری ماهیتا اگر به نیت اصلی ازدواج نباشد، باطل تلقی می شود . به طور کلی معامله صوری دو نوع است : در بعضی مواقع دو طرف معامله، قصد انجام هیچ گونه عمل حقوقی را ندارند. در این صورت عقد باطل است، اما گاهی طرفین قصد انجام عمل حقوقی خاصی را دارند، اما عمدا ماهیت مورد نظر خود را پنهان کرده و عقد را به اسم معامله دیگری انجام می دهند. در بخش قبل، با بررسی مواد قانونی و مفهوم ازدواج صوری، دریافتیم که قانون ایران به سبب عدم وجود قصد در هنگام وقوع خطبه عقد، حکم به باطل بودن این عقد داده است. اما در این بخش قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم که آیا ازدواج صوری جرم است و قانون گذار، حکم به خصوصی در مورد آن، صادر کرده یا خیر. در پاسخ به این سوال که ازدواج صوری، یک عمل مجرمانه محسوب می شود یا خیر، باید گفت، قانون گذار ایران در این خصوص، حکم واضح و صریحی، مبنی بر جرم بودن ازدواج صوری، وضع نکرده و مجازاتی برای آن تعیین نکرده است؛ پس نمی توان گفت، اگر دو نفر اقدام به ازدواج صوری نمایند، مرتکب جرم شده و مستحق مجازات هستند. اما در برخی موارد، ازدواج صوری بر اساس قصد انجام آن، می تواند تحت عنوان عمل مجرمانه قرارگیرد. برای مثال، در صورتی که این ازدواج به قصد فریب و انجام مانور متقلبانه، به منظور بردن مال دیگری، انجام شود، حکم مجازات کلاهبرداری، در خصوص مرتکب یا مرتکبین اجرا می شود. همچنین، اگرچه عمل ازدواج صوری به خودی خود جرم محسوب نمی شود، اما اگر طرفین، بعد از ازدواج، اقدام به برقراری رابطه نمایند، بسته به شرایط موجود، رابطه آن ها می تواند تحت عنوان زنا یا رابطه نامشروع قرار گیرد و طرفین، مشمول مجازات های مقرر در قانون مجازات اسلامی خواهند شد.

طلاق صوری

همچنان که ممکن است ازدواج برای گرفتن اقامت خارج و یا مهاجرت و یا گرفتن وام ازدواج صوری باشد طلاق هم ممکن است صوری باشد و برای برخی مزایای قانون افراد اقدام با طلاق صوری کنند مثلا برای معافیت فرزند از سربازی چنین کاری انجام دهند.

طلاق صوری مثل باقی موارد باطل است و هیچ اثری نخواهد داشت. زیرا همانطور که گفتیم در تمام اعمال حقوقی لازم است طرفین قصد جدی و واقعی داشته باشند

ازدواج صوری خطرات حقوقی و قانونی خود را دارد. توصیه می شود حتما در این باره و احکامی که بر آن مترتب می شود با وکیل دادگستری و مشاوران حقوقی موسسه حقوقی حق گرا مشورت کنید تا از تمام تبعات و آثار و احکام قانونی آن با خبر شوید.

برای اخذ مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر میتوانید از طریق واتساپ و یا سایپ  به صورت آنلاین از وکلا موسسه پاسخ های خود را دریافت کنید. همچنین میتوان از طریق شماره تلفن های موجود در سامانه به صورت تلفنی اقدام به مشورت نمایید.

برای اطلاعات بیشتر با دفتر وکالت حق گرا با شماره های ذیل صفحه تماس بگیرید و یا با شماره تلفن واتساپ ۰۹۱۹۹۰۷۵۹۶۶ پیام خود را ارسال نمایید

نتیجه گیری

ازدواج صوری ازدواجی ست که واقعی نیست و صرفا بر اساس ظاهر سازی انجام شده است و طرفین قصد جدی و واقعی بر نکاح ندارند فقط برای دور زدن قانون و یا رسیدن به مزایای خاصی اقدام به این کار میکنند. دلایلی ازدواج صوری ممکن است متعدد باشد مثلا فردی برای مهاجرت یا برای گرفتن وام ازدواج و یا برای رهایی از فشارهای خانواده دست به این اقدام میزند.

در قانون مجازات عنوان مجرمانه ای با این عنوان نداریم ولی باید دانست که ازدواج صوری باطل است و اگر طرفین رابطه نزدیکی داشته باشند زنا به حساب می آید.

سوال حقوقی:

سلام و خسته نباشید . دو سوال از خدمتتان داشتم: ۱-دو نفر به مدت سه ماه عقد موقت میشن در ماه دوم به همراه خانواده در دفتر ازدواج حاضر و خطبه عقد دایم خونده میشه ولی به‌دلیل مذهب این دونفر و همزمانی با تاسوعا و گم شدن شناسنامه زوج ثبت نمیشه دعوی اثبات زوجیت مطرح میشه و دادگاه استعلام میزنه دفتر خونه ، و عاقد میگه من عقد رو دایمی خوندم ولی صوری تا اون روز کسی از همچین اتفاقی خبر نداشته حتی زوجه به غیر از زوج و عاقد الان چی میشه ۲-برای تغییر تاریخ تولد به یک سال کوچکتر باید از طریق دادگاه اقدام کرد؟ به چه صورتی؟ گواهی بیمارستان نداره

پاسخ وکیل:

سلام- عقد صوری موثر و قابل دفاع نیست اثبات زوجیت با دلایل شهود و محکمه پسند از طریق دادگاه خانواده امکان پذیر است. تغییر تاریخ تولد برای یکسال بدون مدارک ممکن نیست.