معنی مقید به وقت نظارت

مقدمه

در توضیح پرسش مذکور باید گفت، تعیین وقت نظارت ، زمانی تحقق می یابد که پرونده، به دلیل نیاز به دریافت پاسخ استعلامات یا نظر کارشناس و مسائلی از این دست، آماده صدور رای نباشد؛ به همین علت، برای عدم خروج پرونده از دور رسیدگی، برای آن، وقت احتیاطی یا نظارت، تعیین می شود.

وقت نظارت، ارتباطی به اشخاص و طرفین پرونده نداشته و مختص دادگاه رسیدگی کننده به پرونده می باشد؛ با این توضیح که مدیر دفتر دادگاه، در دفتر تعیین اوقات دادگاه، وقت نظارت یا احتیاطی را ثبت کرده و در موعد مقرر، پرونده را به نظر قاضی، خواهد رساند تا در صورت دریافت پاسخ استعلامات یا رفع هر عامل و سببی که باعث صدور دستور تعیین وقت نظارت شده بود، قاضی، حسب مورد، اقدام به تعیین وقت برای تشکیل جلسه رسیدگی یا صدور رای نماید.

در خصوص نکات قانونی و تعریف وقت نظارت باید گفت، این وقت، یعنی وقت نظارت یا وقت احتیاطی، یک وقت اداری است که در قانون آیین دادرسی مدنی یا کیفری، به صراحت، پیش بینی نشده و به وجود آمدن آن، حاصل روند عملی در محاکم قضایی است.

شایان ذکر است، صدور این وقت، صرفا از باب احتیاط و خارج نشدن پرونده از دور رسیدگی بوده و به همین علت، این امکان برای دادگاه وجود دارد که قبل از رسیدن به تاریخ مقرر برای وقت نظارت یا احتیاطی، وقت تشکیل جلسه دادرسی را تعیین یا در صورت آماده بودن پرونده، به طور فوق العاده، اقدام به بررسی آن و صدور رای نماید.

بر اساس آنچه در عرف عملی دادگاه ها دیده می شود، تعیین وقت نظارت یا احتیاطی، به طور معمول، پس از صدور قرار‌های تحقیق و معاینه محل، کارشناسی، مطالبه اسناد و …، تحقق می یابد. در ادامه نکات قانونی و کارهایی که دادگاه، پس از تعیین وقت احتیاطی انجام می دهد، بررسی خواهد شد.

از آنجا که پرونده‌های ارجاعی به شعبه محدود نیست و پرونده‌های متعدد دیگری از قبل در شعبه وجود دارد که هر روز به تعداد آن افزوده می‌گردد؛ لذا همواره ممکن است که برخی از پرونده‌ها از مدار رسیدگی خارج شده و به فراموشی سپرده شود. ازاین‌روی موعدی با عنوان وقت نظارت پرونده توسط مدیر دفتر شعبه یا یکی از کارمندان شعبه برای هر پرونده تعیین می‌گردد تا در وقت مقرر آن پرونده از میان پرونده‌های بایگانی جستجو و یافت شده و به نظر قاضی شعبه برسد که در غیر این صورت ممکن است پرونده از روند رسیدگی خارج شده و به فراموشی سپرده شود.

بنابراین به‌صورت خلاصه می‌توان گفت که وقت نظارت موعدی است که در آن موعد، پرونده از میان پرونده‌های بایگانی شعبه خارج شده و روی میز قاضی قرار می‌گیرد تا قاضی آن پرونده را ملاحظه نماید. زیرا ممکن است پرونده منتظر پاسخ استعلام یا نظریه کارشناسی مانده باشد و آن نظریه وصول شده و در پرونده درج شده باشد؛ لذا وقتی که قاضی پرونده را در موعد نظارت ملاحظه می‌کند می‌تواند در خصوص آن تصمیم‌گیری نماید بدین توضیح که یا نسبت به صدور رأی اقدام نماید و یا اینکه چنانچه به مدرک جدید یا به اخذ توضیح از اصحاب دعوی نیاز باشد، دستورات لازم را صادر نماید.

نکته مهم اینکه وقتی در زمان مشاهده روند دادرسی در پرونده به‌وقت نظارت اشاره شده، نیازی به حضور اصحاب دعوی در دادگاه نیست و هنگامی که وقت رسیدگی تعیین می‌شود دادگاه طی ابلاغیه اصحاب دعوی را در موعد مقرر جهت رسیدگی به دادگاه فرامی‌خواند.

دفتر وکالت در تهران

دادگاه بعد از وقت نظارت چه کاری انجام می دهد؟

پس از اینکه به دلایلی چون، نیاز به وقت بیشتر برای رسیدگی به پرونده یا عدم اعلام نتیجه و نظر توسط کارشناس دادگستری و…، وقت نظارت یا رسیدگی، در دفتر اوقات مدیر دفتر دادگاه، ثبت و در روند کار پرونده در بخش اطلاع رسانی سایت adliran.ir یا در سامانه ابلاغ ثنا درج گردید، مدیر دفتر دادگاه، در مواعد تعیین شده برای وقت احتیاطی یا همان وقت نظارت، پرونده را به سمع و نظر قاضی رسیدگی کننده، خواهد رساند؛

در صورتی که نتیجه استعلامات یا نظر کارشناس یا هر عاملی که به سبب آن، وقت نظارت، تعیین شده بود، رفع شده باشد، قاضی، حسب مورد، به طور فوق العاده، اقدام به صدور رای خواهد نمود یا پرونده را برای تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ آن به طرفین پرونده، به مدیل دفتر دادگاه، تحویل می دهد؛

در صورتی که نتیجه استعلامات یا نظر کارشناس یا هر عاملی که به سبب آن، وقت نظارت، تعیین شده بود، رفع نشده باشد، دستور تمدید تاریخ وقت احتیاطی، صادر و پرونده در اختیار مدیر دفتر دادگاه قرار می گیرد تا تمدید وقت نظارت را در دفتر اوقات، ثبت کرده و از طریق ابلاغ و درج در سامانه اطلاع رسانی پرونده در سایت adliran.ir، به اطلاع اصحاب دعوا، برساند.

وقت نظارت چندبار تمدید می شود؟

یکی از پرتکرار ترین پرسش های افرادی که وقت نظارت یا وقت احتیاطی پرونده آن ها، چندین بار تمدید شده، مبنی بر این است که تاریخ نظارت چندبار تمدید می شود؟

در توضیح اینکه تاریخ وقت نظارت تا چندبار قابل تمدید است باید مجددا، فلسفه ایجاد و موارد تحقق ناریخ نظارت را بررسی کرد. همانطور که در تیتر اول مقاله ذکر شد، علت تعیین وقت احتیاطی نظارت، مواردی چون آماده نبودن پرونده برای صدور رای است، و این آماده نبودن، می تواند به علت عدم دریافت پاسخ استعلامات، عدم اعلام نظر کارشناس رسمی دادگستری و… باشد؛

بنابراین، تمدید تاریخ وقت نظارت، محدودیت نداشته و در پاسخ به این پرسش که تاریخ وقت نظارت تا چندبار قابل تمدید است؟ باید گفت، تا هر زمان که پرونده، آماده صدور رای گردد، این وقت، قابل تمدید و تعیین مجدد می باشد. در ادامه، تعیین تاریخ نظارت در شعبه اجرای احکام، بررسی می گردد.

بیشتر بدانیم :  چکونه در دادگاه با قاضی صحبت کنیم  

تعیین تاریخ نظارت در شعبه اجرای احکام

پس از صدور رای از سوی مرجع صالح، پرونده، به موجب صدور اجراییه به درخواست محکوم له یا شاکی یا در برخی موارد، به طور خودکار، از دادگاه حقوقی یا کیفری یا دادسرا، به اجرای احکام مدنی یا کیفری، ارسال می گردد. در این مرحله نیز، یعنی در مرحله ای که پرونده، در شعبه اجرای احکام دادگاه صادر کننده رای قرار داشته، امکان تعیین وقت احتیاطی، وجود دارد.

لذا بسیاری از افرادی که پرونده آن ها، در شعبه اجرای احکام است و پیغام مربوط به تعیین وقت نظارت را دریافت نموده اند، این پرسش را مطرح می کنند که تعیین تاریخ نظارت در شعبه اجرای احکام، یعنی چه و آیا ممکن است رای، اجرا نشده و حق آن ها، تضییع گردد؟

در توضیح تعیین تاریخ نظارت در شعبه اجرای احکام، باید گفت، اولا، وقت احتیاطی یا تاریخ نظارت در شعبه اجرای احکام نیز همانند وقت نظارت صادره در خصوص پرونده هایی که در دادسرا یا دادگاه حقوقی و کیفری هستند، صرفا یک وقت اداری است و از این جهت، صادر می گردد که پرونده، از دور رسیدگی، خارج نشود؛

ثانیا، قاضی اجرای احکام، در تاریخ نظارت تعیین شده یا در برخی موارد، زودتر از موعد، پرونده را رسیدگی و عندالزوم، اقدامات اجرایی لازم را انجام خواهد داد؛ بنابراین، امکان تضییع حق محکوم له یا شاکی، به علت عدم اجرای رای، به هیچ وجه، متصور نیست.

صدور رای قبل از وقت نظارت

اینکه آیا صدور رای قبل از وقت نظارت، امکان پذیر است یا خیر؟ مساله ای می باشد که در این تیتر از مقاله حقوقی دینا، مورد بررسی قرار گرفته و نکات قانونی و حقوقی آن، ذکر می گردد. در توضیح امکان یا عدم امکان صدور رای، قبل از انقضا یا سررسید وقت نظارت، باید گفت؛

در شرایطی که سبب تعیین وقت احتیاطی ، زودتر از موعد و تاریخ نظارت تعیین شده، برطرف گردد، به عنوان مثال، کارشناس دادگستری، نظر خود را صادر نماید یا تحقیق و معاینه محلی، انجام گرفته و نتیجه، حاصل شود، پرونده، به سمع و نظر قاضی رسیدگی کننده یا حسب مورد، بازپرس و… خواهد رسید و در صورت امکان، به طور فوق العاده، اقدام به صدور رای یا قرار، خواهد شد.

بنابراین، همانطور که منعی برای تمدید تاریخ نظارت وجود نداشته، منعی برای صدور رای، قبل از انقضا یا سررسید وقت نظارت نیز وجود ندارد و در صورت نیاز، قاضی می تواند، قبل از صدور رای، وقت رسیدگی تعیین و اصحاب دعوا را به یک جلسه رسیدگی، دعوت کند.

امکان صدور رای در وقت نظارت

این امکان که قاضی یا بازپرس رسیدگی کننده به پرونده، اقدام به صدور رای در وقت نظارت تعیین شده نماید، دور از تصور نیست و از منظر قانونی و حقوقی، تحقق چنین امری، بلامانع است. چرا که اساسا، وقت احتیاطی ، به جهت نیاز به رسیدگی بیشتر و خارج نشدن پرونده از دور رسیدگی صادر می گردد؛

بنابراین، در صورتی که پرونده، در وقت نظارت و تاریخ تعیین شده، به سمع و نظر قاضی رسیدگی کننده، برسد و قاضی، شرایط را برای صدور رای، مهیا ببیند، می تواند، به طور فوق العاده و بدون نیاز به حضور اصحاب دعوا، اقدام به صدور رای نماید و سپس، در مراحل بعدی، رای صادر شده، طی مراحل قانونی، به طرفین پرونده، ابلاغ گردد.

فواید تعیین وقت نظارت

وقت نظارت فواید فراوانی دارد که به‌اختصار و فهرست‌وار به آن اشاره می‌شود.

با تعیین وقت پرونده همیشه در جریان است و به فراموشی سپرده نمی‌شود.
با تعیین وقت قاضی دادگاه از دستورات و نتیجه دستورات بررسی‌های خودآگاه می‌شود و می‌تواند دستورات جدید صادر نموده و یا نسبت به پرونده تصمیم‌گیری نماید.
نظم دهی به پرونده‌ها از نظر زمانی و جلوگیری از اطاله دادرسی از دیگر فواید تعیین وقت نظارت است. به این توضیح که وقتی دادگاه قراری مانند قرار ارجاع به کارشناسی صادر می‌نماید، خواهان مکلف است هزینه کارشناس را ظرف یک هفته واریز نماید؛ لذا تعیین وقت متناسب توسط دفتر دادگاه اهمیت زیادی دارد که در این حالت معمولاً چند روز (کمتر از یک هفته) از تاریخ موعد واریز از سوی خواهان یا متقاضی ارجاع به کارشناس وقت نظارت جدیدی تعیین می‌شود تا دفتر دادگاه پرونده را مطابق با دستورات قاضی کامل نموده و متعاقباً دادگاه را از نتیجه دستورات صادره مستحضر نماید.

آیا تعیین وقت نظارت دادگاه و دادسرا را مقید به نظارت می‌کند؟

تعیین وقت نظارت بر خلاف وقت رسیدگی دادگاه و دادسرا را مکلف به پیروی نمی‌کند. دلیل آن هم روشن است؛ زیرا تعیین آن  یک موضوع داخلی دادگاه است و ارتباط و تعارضی با حقوق اشخاص ثالث خصوصاً اصحاب دعوی ندارد. اما بااین‌وجود دادگاه معمولاً به‌وقت نظارت توجه می‌کند مگر اینکه موانعی پیش بیاید که دادگاه نتواند در موعد مقرر پرونده را مطالعه نماید.

مانند اینکه جلسات دادگاه طولانی شود و وقت کافی برای نظارت و مطالعه پرونده وجود نداشته باشد که در این حالت مدیر دفتر آن پرونده آن را بوده مجدداً بررسی نموده و چنانچه دستور یا تصمیمی در خصوص آن لحاظ شده باشد آن را اعمال می‌نماید و درصورتی‌که پرونده منجر به صدور تصمیم جدید یا نهایی نشده باشد، مجدداً وقت احتیاطی دیگری را تعیین می‌نماید.

تفاوت وقت رسیدگی و وقت نظارت

وقت رسیدگی و وقت نظارت در دادگاه‌ها و دادسرا با یکدیگر متفاوت‌اند. بدین توضیح که:

اولاً- وقت نظارتِ پرونده دادگاه و دادسرا تصمیمی داخلی در شعبه بوده و ارتباطی با اصحاب دعوی ندارد درحالی‌که وقت رسیدگی به‌صورت مستقیم و یا غیرمستقیم به اصحاب دعوا مربوط است. (منظور از غیرمستقیم مواردی مانند وقت رسیدگی به دلیل استماع شهادت شهود است).

ثانیاً- در وقت احت یاطیحضور اصحاب دعوی لازم نیست؛ اما در وقت رسیدگی اصولاً حضور اصحاب دعوی لازم است.

ثالثاً- تعیین وقت نظارت اصولاً دادگاه را مقید به آن نمی‌کند. هر چند دادگاه نسبت به آن وقت بی‌توجه هم نیست؛ اما این امکان وجود دارد که به دلایلی، مدیر دفتر وقت مذکور را باطل و وقت نظارت دیگری را جایگزین آن نماید. اما تعیین وقت رسیدگی دادگاه را مکلف به رسیدگی می‌نماید. اما با وجود این تکلیف امکان دارد وقت رسیدگی تجدید و جلسه رسیدگی به‌وقت دیگری موکول گردد.

رابعاً- وقت نظارت به اصحاب دعوی ابلاغ نمی‌گردد؛ اما وقت رسیدگی به اصحاب دعوی یا وکلای ایشان ابلاغ می‌گردد.