عدم اجبار به تمکین

معنای الزام به تمکین

چنانچه شخصی بدون داشتن دلایل موجه، از تمکین در برابر دیگری امتناع کند، باید به صورت قانونی ملزم نمود که به وظایف زناشویی خود عمل نماید. اجبار به تمکین تنها از جانب حکم دادگاه قابل اجراست و خود زوجین حق ندارند با توسل به زور همسر خود را ملزم به تمکین از خود نمایند. حتی با وجود صدور حکم دادگاه نیز، نمی توان شخص را مجبور به تمکین نمود. البته عدم اطاعت از حکم دادگاه عواقبی(از جمله لغو دریافت حق و حقوق وی از جانب همسر) را به دنبال خواهد داشت. در واقع اگر زوجه رای دادگاه را اجرا نکند ناشزه محسوب می شود.

تمکین عام چیست

بدین معناست که زن باید در منزل شوهر یا مکان دیگر که شوهر انتخاب نماید سکونت یابد تا در دسترس شوهرش باشد و به گفته های وی عمل نماید تا ناشزه محسوب نشود. طبق ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی، زن باید در منزلی که شوهر تعیین می کند سکنی گزیند. مگر آنکه اختیار تعیین منزل طی عقد به زن داده شده باشد.

تمکین خاص چیست

به معنای تمکین جنسی یا به عبارتی اطاعت زن در قبال مرد مبنی بر برقراری رابطه جنسی با وی است.

زن ناشزه چیست

نشوز به معنای عدم انجام وظایف زناشویی از سوی زن است و زن نشوز کننده ناشزه نامیده می‌شود. وظایف و حقوق زوجین نسبت به هم توسط اسلام و قانون اسلامی تعیین شده است. فرد سرپیچی کننده از این قوانین را ناشزه می نامند. در مقابل نشوز، تمکین قرار دارد.

مجموعه دفتر وکالت حق گرا

پیشنهاد می گردد در صورتی که پرونده ای در خصوص شکایت ازعدم تمکین در دادگاه دارید، می توانید با تماس با دفاتر گروه حق گرا کار را به وکلای پایه یک دادگستری حق گرا بسپارید کارشناسان این گروه پیگیری قضایی کارهای شما را در دادگاه و سایر مراکز عهده دار خواهند شد و از حقوق شما دفاع خواهند نمود.

برای طلاق توافقی پیگیری پرونده از تمامی نقاط کشور توسط وکلای حق گرا امکان پذیر می باشد

در تهران نیز می توانید به یکی از نزدیکترین  دفتر وکالت حقوقی حق گرا در شمال ، دفتر وکالت شرق و یا دفتر وکالت حقوقی شعبه غرب  تهران ، دفتر مرکز شهر حق گرا  ، پیگیری موضوع را به وکلای با تجربه ما بسپارید تا وکلای ما بتوانند در احقاق حق به شما کمک نمایند. ما آماده ایم در انواع پرونده های مربوطه به خانواده،ملکی ، حقوقی ، جزایی و…در کنار شما باشیم

مراحل دادخواست الزام به تمکین

ثبت دادخواست الزام به تمکین در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی توسط زوج یا وکیل وی
فرستادن اظهارنامه لزوم تمکین و بازگشت، به زن
تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده
برگزاری دادگاه خانواده در محل اقامت زوجه
شنیدن اظهارات طرفین در دادگاه و دعوت زوجین به اصلاح
اثبات مقدمات و ملزومات تمکین زن از جمله تهیه مسکن و نیازهای خانه و خانواده
ابلاغ رای تمکین در صورت خودداری و یا امتناع زوجه
ارائه فرصت ۲۰ روزه به زوجین جهت اعتراض و تجدید نظر خواهی از طریق ثبت در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی
صدور حکم قطعی به نفع شوهر
درخواست صدور اجرائیه حکم الزام به تمکین توسط مرد

مدارک لازم برای طرح دعوای الزام به تمکین

سند ازدواج
شناسنامه و کارت ملی زوج
اجاره نامه یا سند مالکیت منزل
اظهارنامه مبنی بر دعوت رسمی از زوجه به زندگی مشترک
استشهادنامه مبنی بر ترک منزل مشترک از طرف زوجه

همان طور که گفته شد، مرد باید شرایط تمکین زن (از جمله تهیه مسکن) را فراهم آورد و ادامه درصورت عدم تمکین زن می تواند درخواست الزام به تمکین نماید. در غیر اینصورت چنین حقی ندارد.

الزام به تمکین در دوران عقد

چنانچه زوج در دوران نامزدی درخواست الزام به تمکین زوجه نماید، زوجه باکره می تواند از حقی که قانون به وی قائل شده (حق حبس) استفاده نماید. بدین صورت که تا زمانی که زوج مهریه وی را نپرداخته باشد، از شوهرش تمکین نخواهد کرد. تحت چنین شرایط زوج باید درخواست خود را رد نماید. البته باید این نکته را یادآور شد که اگر زوجه قبلا از زوج تمکین عام کرده و به وظایف عمومی خود در قبال شوهر عمل کرده باشد(حتی اگر باکره باشد) نمی تواند از حق حبس خود استفاده نماید. اگر دادخواست تقسیط مهریه از سوی زوج به دادگاه داده شود و مهریه نیز تقسیط شود، حق حبس زوجه تا پایان پرداخت کل مهریه پابرجاست. برخی از قضات معتقدند که اگر مهریه زوجه عندالاستطاعه باشد، وی حق حبس نخواهد داشت.

بیشتر بدانیم : در خصوص حق حبس نظرات کارشناسی بیشتری وجود دارد که می توانید با تماس با کارشناسان مربوطه از حق مربوطه استفاده نمایید

موارد موجه عدم تمکین زوجه

امتناع زن از برقراری رابطه زناشویی در دوره عادت ماهانه یا دوره نفاس
امتناع زن از برقراری رابطه جنسی با مرد که دچار امراض مقاربتی شده
استناد به حق حبس زوجه باکره به شرط عدم تمکین عام
اثبات ترس زن مبنی بر رساندن ضرر جانی یا مالی یا … بر وی از جانب شوهر
اثبات سوء رفتار و سوء معاشرت زوج با وی(برای مثال: ضرب و جرح، اعتیاد شدید، مصرف بی رویه الکل، توهین، تهدید)
عدم تهیه مسکن و ملزومات زندگی برای زوجه
عدم اجازه زوج جهت بیرون رفتن از منزل برای موارد اضطراری زوجه(مراجعه اضطراری به پزشک)
عدم اجازه شوهر در مشرف شدن به حج واجب زن
عدم توانایی پرداخت نفقه توسط زوج
رد دادخواست تمکین
اثبات صوری بودن درخواست تمکین توسط مرد و عدم علاقه وی به زوجه و ادامه زندگی

آثار عدم تمکین زن

تعلق نگرفتن نفقه، اجرت المثل و نحله به وی
امکان صدور مجوز ازدواج مجدد برای مرد
محروم شدن زن از نصف دارائی در صورت عدم تمکین
طرح دعوای الزام به تمکین از جانب شوهر
دشواری طلاق یک طرفه زوجه با فرض محکومیت در دعوای الزام به تمکین زوجه

چه مدت زمان عدم تمکین زن برای ازدواج مجدد مرد لازم می باشد

اثبات عدم تمکین زن در دعوای عدم تمکین دو اثر عمده در پی خواهد داشت . یکی از مهم ترین آثار عدم تمکین زن آن است که اگر در دادگاه عدم تمکین زن به اثبات رسید ، نفقه زن قطع می شود . چرا که اگر زن اقدام به ترک منزل مشترک نموده باشد ، از آن جهت که ایفای تکالیف زناشویی میان زوجین میسر نمی باشد ، مرد نیز الزامی به پرداخت نفقه نخواهد داشت .

علاوه بر این ، در صورتی که عدم تمکین زن نزد دادگاه به اثبات رسید و قاضی دادگاه از این موضوع مطلع شد که زن اقدام به ترک زندگی مشترک نموده است و قصد ندارد در طول مدت زمان متعارف به زندگی مشترک بازگردد و زن ناشزه است ، مرد می تواند از دادگاه تقاضا نماید که حکم اجازه ازدواج مجدد وی را صادر نماید . لذا گاهی این سوال مطرح می شود که چه مدت زمان عدم تمکین زن برای ازدواج مجدد مرد لازم می باشد ؟

در پاسخ به این سوال نیز باید گفت که نمی توان مدت زمان و فرصت مشخصی برای عدم تمکین زن و صدور حکم اجازه ازدواج مجدد توسط شوهر بیان کرد ؛ فلذا آنچه که مهم است آن است که قاضی دادگاه احراز نماید که زن قصد بازگشت به منزل مشترک و تمکین از شوهر خود را ندارد . البته برای اینکه مرد بتواند اجازه ازدواج مجدد از دادگاه بگیرد ، باید این موضوع را از دادگاه درخواست نماید .

سپس قاضی دادگاه در صورتی که احراز نمود که زن از شوهر خود تمکین نکرده است و قصد بازگشت به منزل خود و ادامه زندگی مشترک را ندارد و از این طریق مرد در اضطرار ناشی از عدم تمکین خاص و عام همسر خود قرار گرفته است ، می تواند حکم ازدواج مجدد برای شوهر را صادر کند و این موضوعیت ندارد که زن چه مدت عدم تمکین نموده است .

با این حال ، مدت زمان و مهلت عدم تمکین زن برای صدور اجازه ازدواج مجدد شوهر باید به نحوی باشد که واقعا شوهر در این شرایط دچار اضطرار شده باشد و به صرف اینکه زن در طول چند روز یا چند هفته از همسر خود تمکین نکرده است ، قاضی حکم ازدواج مجدد صادر نمی کند . همچنین است زمانی که عدم تمکین زن بنا به دلایل موجهی صورت گرفته باشد .

به عنوان نمونه اگر زن دچار بیماری شده باشد و یا از ترس اقدامات خشونت آمیز شوهر و یا کتک زدن و مواردی از این قبیل اقدام به ترک زندگی مشترک نموده باشد و یا اینکه حق تعیین منزل مشترک و یا حق مسافرت را ضمن عقد نکاح شرط نموده باشد ، شوهر در چنین مواردی حکم اجازه ازدواج مجدد دریافت نخواهد کرد .

نکات پایانی و جمع بندی

از مصادیق بارز عدم تمکین عام، ترک منزل مشترک و عدم وفاداری به شوهر و خیانت به وی است.
مهریه زن در صورت عدم تمکین به وی تعلق می گیرد.
حق طلاق به زن ناشزه ای که حق طلاق وی ضمن عقد قید شده باشد، به وی تعلق می گیرد.
مدت زمان خاصی در قانون برای تبعیت زوجه از حکم الزام به تمکین در نظر گرفته نشده است و زوجه می‌تواند هر زمان که شرایط مهیا بود تمکین کند. ولی به طول انجامیدن عدم تمکین مبنی بر صحت عدم تمکین و نشوز وی خواهد بود.