صیغه نامه موقت

مستند به ماده ۶۴۵ از قانون مجازات اسلامی، «به منظور حفظ کیان خانواده ثبت واقعه ازدواج دائم، طلاق و رجوع طبق مقررات الزامی است، چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی مبادرت به ازدواج دائم، طلاق و رجوع نماید به مجازات حبس تعزیری تا یکسال محکوم می گردد». لذا عقد متعه یا عقد نکاح موقت یا همان صیغه نامه بر خلاف عقد نکاح دائم؛ نیازی به ثبت نداشته و مجازاتی در خصوص آن مقرّر نشده است.

همچنین ماده ۱۰۶۲ از قانون مدنی مقرر می دارد: نکاح واقع می شود به ایجاب و قبول به الفاظی که صریحا دلالت بر قصد ازدواج نماید. منظور این است همین که پسر و دختر عباراتی بکار ببرند که منظور آنها از این عبارات و کلمات ایجاد علقه زوجیت و ازدواج باشد عقد نکاح منعقد می شود که هم خود ایشان می توانند صیغه عقد نکاح را جاری کنند و هم به دیگری وکالت دهند صیغه را جاری کند.

ثبت صیغه نامه موقت الزامی است؟

از طرف دیگر لزومی ندارد حتماً عقد مکتوب شود بلکه عقد شفاهی نیز معتبر است به شرط اینکه سایر شرایط صحت عقد موقت رعایت شود. با توجه به این موارد و به طریق اولی پاسخ به سئوالات دو و سه شما هم معلوم و واضح است. در هر دو صورت دیگر هم صیغه عقد موقت به شرطی که سایر شرایط صحت عقد مقرّر شده باشد از نظر قانونی و شرعی صحیح خواهد بود.

برخی از شرایط صحت عقد موقت (صیغه) از این قرار است: ۱- اگر دختر باکره است، اجازه پدر یا جد پدر الزامی است ۲- حتماً مدت عقد ذکر شود ۳- عقد نکاح موقت بدون ذکر مهر باطل است و …

اما در خصوص اینکه ضابطین دادگستری از جمله نیروی انتظامی دختر و پسری را به هر دلیلی توقیف کرده نسبت آنها را با هم سئوال کند صرف ادعای طرفین به اینکه بین آنها صیغه عقد موقت جاری شده در صورتی که مظنونین هیچ سند یا مدرک مکتوبی ندارند، برای نیروی انتظامی قانع کننده نیست.

البته بحث توقیف دختر و پسر مبحث جداگانه ای است و اگر تحقّق عناصر مادی و معنوی از عناصر سه گانه جرم رابطه نامشروع بین آنها مسلّم نباشد، توقیف آنها توسط نیروی انتظامی خلاف قانون است. صرف اینکه دختر و پسری در خیابان با هم باشند دلیلی بر ارتباط نامشروع نبوده توقیف آنها فاقد وجاهت قانونی است؛ مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.

اگر نیروی انتظامی دلیلی بر ارتباط نامشروع داشته باشد جرم از جرائم مشهود تلقی شده مستند به ماده ۱۸ قانون آئین دادرسی کیفری در خصوص حفظ دلایل جرم و جلوگیری از فرار متهم و یا تبانی، اقدامات لازم معمول و تحقیقات مقدماتی را انجام و بلافاصله به اطلاع مقام قضایی می رساند. لذا نیروی انتظامی در خصوص ادعای عقد منعقده موقت می تواند تحقیق به عمل آورده از جمله این تحقیقات می تواند تماس با خانواده دختر و پسر باشد.

در صورتی که دختر و پسر خود عقد نکاح مکتوبی منعقد کرده زیر آن را امضاء کرده باشند(صیغه نامه ) یا حتی توسط یک روحانی زیر آن مهر و امضاء شده باشد اگر خللی بر سایر شرایظ صحت عقد نباشد از منظر حقوقی ایرادی بر عقد مذکور مترتب نیست. لذا در صورتی که نیروی انتظامی دلیلی بر ارتباط نامشروع داشته باشد از آنجا که این دو سند از اسناد عادی به شمار رفته طبق قانون نسبت به سند عادی هم ظن جعل می رود هم انکار و تردید. نیروی انتظامی می تواند مستند به ماده ۱۸ مذکور در خصوص تحقیق راجع به اصالت این دو عقدنامه عادی تحقیقاتی به عمل آورد مثلاً از خانواده دختر و پسر تحقیق نماید. مضافاً اینکه صرف مشکوک شدن نیروی انتظامی به وقوع جرمی از جمله روابط نامشروع در صورتی که دلیل موثقی درخصوص وقوع جرم در دست نباشد مستند به ماده ۲۲ قانون آئین دادرسی کیفری حق دستگیری اشخاص را نداشته فقط مجازند در این خصوص تحقیقات لازم را به عمل آورده به مقامات گزارش دهند.

علی ایحال ثبت عقد نکاح برای حفظ کیان خانواده، سهولت در اثبات تحقّق آن و جهت برخورداری طرفین عقد از حقوق خاصّه ایشان است. از طرفی نیروی انتظامی بدون داشتن دلیل کافی در خصوص تحقّق روابط نامشروع، حق توقیف افراد را نداشته، در صورت ارتکاب مأمورین و در صورت وجود دلائل و قرائن بر ارتکاب آن، بازداشت غیرقانونی تلقی شده، قابل پیگیری قضایی است.

بیشتر بدانیم : نمونه دادخواست ثبت ازدواج موقت 

بیشتر بدانیم : دانستنیهای مربوط به معامله معارض

در چه زمانی ثبت ازدواج موقت اجباری می باشد؟

در قوانین و مقررات اسلامی همواره به ازدواج زنان و مردان واجد شرایط توصیه شده است ، زیرا این امر آثار بسیار مطلوبی بر روی جسم و روان انسان دارد ، ازدواج که به دو صورت دائمی و موقت انجام می شود ، دارای شرایط و ویژگی های خاص خود می باشد که انتخاب هر نوع ازدواج با توجه به شرایط فرد می تواند راهی ایمن و مشروع برای رفع تمایلات جنسی افراد مختلف باشد که در این مبحث با توضیح مختصری راجع به ازدواج موقت ، به زمان ثبت ازدواج موقت اجباری پرداخته می شود .

ازدواج موقت

در این نوع از ازدواج که به آن صیغه نیز گفته می شود ، صیغه ی عقد بین زن و مرد برای مدت مشخصی جاری می شود ، به گونه ای که پس از اتمام زمان مقرر ، عقد خود به خود بدون نیز به جاری کردن صیغه طلاق باطل می شود .

در ازدواج موقت ، زن تنها از حق مهریه برخوردار است و نفقه و ارث به وی تعلق نمی گیرد اما چنانچه ضمن عقد ، شرط دریافت نفقه و ارث را عنوان کند ، مرد واجب است بر اساس آنچه که توافق کرده اند ، عمل نماید .

در اصل ثبت ازدواج موقت یا همان صیغه ، اجباری نیست ، از این رو این نوع ازدواج در دفاتر ثبت ازدواج و شناسنامه ی طرفین ازدواج ثبت نمی شود .

برخی فقها و مراجع تقلید ،صیغه شدن دختر باکره را نیازمند اذن پدر می دانند و برخی این امر را بدون اجازه ی پدر مجاز می دانند .

به دلیل ماهیت ازدواج موقت ، این نوع ازدواج به منظور لذت بردن جنسی از زن و همخوابگی با وی عنوان می گردد .

مشکلات ثبت

از آنجا که معمولا ازدواج موقت از سوی مردان متاهل صورت می گیرد ، ثبت ازدواج موقت صورت نمی پذیرد ، در واقع تنها در صورتی که ثبت ازدواج موقت اجباری است ، مرد ازدواج موقت را ثبت می کند .

به دلیل اینکه در موارد بسیاری در ازدواج موقت زن صیغه ای باردار شده و گرفتن شناسنامه و اثبات هویت فرزند متولد شده در این نوع ازدواج با خطر انکار از سوی مرد و عدم پذیرش فرزند از سوی دیگر خواهرها و برادران مواجه می شود ، لذا قانون مصوب ۱۳۹۱ حمایت از خانواده ، در مواردی ثبت ازدواج موقت را اجباری نموده است و در صورت عدم خودداری مرد از پذیرش ثبت ازدواج موقت ، ضمانت اجرای حقوقی و کیفری برای این کار در نظر گرفته شده است .

چه زمانی ثبت ازدواج موقت اجباری است؟

زمانی که زن صیغه ای باردار گردد ، مرد موظف و مکلف به ثبت ازدواج موقت خواهد بود .
زمانی که ضمن عقد ، ثبت ازدواج موقت از سوی زوجه شرط شده باشد و این شرط قابل اثبات باشد ، مرد مکلف به ثبت ازدواج موقت است .
زمانی که طرفین ازدواج بر ثبت ازدواج موقت توافق کنند .

در کشور ایران ، از آنجا که ازدواج موقت یا صیغه معمولا از سوی مردان متاهل صورت می گیرد ، لذا ثبت ازدواج موقت موجب فروپاشی بسیاری از خانواده ها می شود .

ثبت ازدواج موقت در شناسنامه

در بخش های قبل، در مورد ثبت ازدواج موقت که بر اساس خواندن، صیغه محرمیت، میان زوجین، واقع شده و موارد الزامی آن توضیح داده و به این سوال پاسخ دادیم که برای ثبت صیغه موقت کجا باید رفت؟ همچنین، گفتیم که بر خلاف نکاح دائم، اصولا، ثبت صیغه، الزامی نمی باشد؛ اما، این اصل، مطابق قانون حمایت خانواده، با استثنائاتی، مواجه شده است و در این موارد استثنایی، زوج، موظف است تا نکاح موقت را در دفتر ازدواج، به ثبت برساند، وگرنه با ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری، مواجه خواهد شد.

اما سوال مهم دیگری که در رابطه با ثبت صیغه، مطرح می شود، این مساله است که آیا ثبت ازدواج موقت در شناسنامه نیز باید همانند نکاح دائم انجام بگیرد؟ و اینکه، آیا در صورت عدم ثبت ازدواج موقت در شناسنامه، همانند نکاح دائم، شوهر با ضمانت اجرهای قانونی مواجه خواهد شد؟

در پاسخ به این سوال که آیا ثبت ازدواج موقت در شناسنامه، الزامی بوده و دارای ضمانت اجرای قانونی می باشد یا خیر؟ باید گفت، از آنجا که ثبت ازدواج موقت در شناسنامه، زمانی انجام می گیرد که نکاح موقت در دفتر ازدواج، ثبت شده باشد، بنابراین، ثبت ازدواج موقت در شناسنامه و ضمانت اجرهای آن، تابع احکام ثبت صیغه در دفترخانه می باشد.

بنابراین، ثبت ازدواج موقت در شناسنامه، علی الاصول، اجباری نمی باشد؛ مگر در سه حالت، که این سه وضعیت، عبارتند از : درج شرط ثبت ازدواج موقت در عقدنامه، توافق زوجین بر ثبت صیغه و باردار شدن زوجه. در صورت وجود هر یک از این موارد سه گانه، ثبت ازدواج موقت در شناسنامه و دفتر ازداوج، الزامی بوده و در صورت عدم ثبت، شوهر، با ضمانت اجرهای قانونی پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیر درجه هفت، مواجه می شود.

سوالات متداول

۱- آیا ثبت عقد موقت الزامی است؟
ثبت عقد موقت از نظر قانون اصولا الزامی نبوده و عدم ثبت آن نیز با ضمانت اجرایی مواجه نمی باشد و برای اطلاع از جزییات متن مقاله را مطالعه نمایید.

۲- موارد الزام به ثبت ازدواج موقت چیست؟
باردار شدن زوجه شرط ضمن صیغه موقت و توافق طرفین موارد الزام به ثبت ازدواج موقت بوده که در متن مقاله به طور کامل توضیح داده شده است.

۳- ضمانت اجرای عدم ثبت ازدواج چیست؟
ضمانت اجرای کیفری عدم ثبت ازدواج پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت برای مرد خواهد بود و البته این ضمانت اجرا اختصاص به نکاح دائم داشته که در متن مقاله به طور کامل توضیح داده شده است.