رفع مزاحمت و ممانعت از حق

ممانعت از حق چیست؟

در خصوص رفع مزاحمت ممانعت از حق در قانون آیین دادرسی مدنی توضیحاتی ارائه شده است.

ماده ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی ممانعت از حق را اینگونه تعریف می کند:

«دعوای ممانعت از حق عبارت است از: تقاضای کسی که رفع ممانعت از حق ارتفاق یا انتفاع خود را در ملک دیگری بخواهد.»

در واقع منظور این ماده این است که کسی صاحب حقی در ملک خود است اما شخص دیگری مانع استفاده ی او از حقش شود. مثلا اگر شخصی به شما اجازه ندهد که از ملک شخصی مان استفاده کنیم در واقع مانع حق قانونی ما شده است.

در بحث ممانعت از حق نه کسی متصرف است و نه مزاحم، بلکه صرفا مانع می شود تا شما از حق خود استفاده کنید. فرض کنید شخصی حق عبور شما را از زمینی که دارید می گیرد یا اینکه مانع استفاده شما از مجرای آبی ملک شخصی تان می شود.

اثبات ممانعت از حق

اگر چنین اتفاقاتی که در بخش رفع مزاحمت ممانعت از حق مطرح شد، برای شما هم پیش آمده باشد؛ شما به عنوان خواهان می توانید در دادگاه طرح دعوا کنید و در این دعوا باید اثبات کنید که ملک یا خانه ای که برای شماست قبل از هرگونه ممانعت یا مزاحمت در تصرف شما بوده است و شما از آن ملک یا خانه استفاده می کردید. در واقع تصرف شما حتما باید قانونی باشد و این موضوع باید در دادگاه ثابت شود.

در دعوای ممانعت از حق، شما با ارائه سند مالکیت می توانید سابقه ی تصرف و استفاده از حق قانونی تان را اثبات کنید. لازم به ذکر است که دادگاه در صورتی رای را به نفع شما به عنوان خواهان صادر می کند که در دادگاه ثابت شود، طرف مقابل دعوا (خوانده)، ملک را به زور تصرف کرده است و مانع از حق استفاده ی شما شده است.

ممانعت از حق چیست؟

در خصوص دعوای مزاحمت ماده ۱۶۰ قانون آیین دادرسی مدنی بیان می کند:

«دعوای مزاحمت عبارت است از: دعوایی که به موجب آن متصرف مال غیرمنقول درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را می نماید که نسبت به متصرفات او مزاحم است بدون اینکه مال را از تصرف متصرف خارج کرده باشد.»

بنابراین در دعوای مزاحمت، شخص مزاحم بدون اینکه مال را از تصرف متصرف مال خارج کند، مزاحمت هایی را برای صاحب حق ایجاد می کند. مثلا اگر شخص ناودان ملکی که در اختیار اوست، طوری قرار دهد که آب در ملک شما بریزد. در این صورت شما می توانید علیه او دعوای مزاحمت اقامه کنید.

اثبات مزاحمت از حق

در واقع بهترین راه برای اثبات مزاحمت حق این است که شما برای این کار از شهادت افراد حاضر در محل، استفاده کنید و دلایلی که اثبات کننده مزاحمت است (مثل شهادت) را جمع آوری کنید. سپس با پلیس تماس بگیرید تا در صحنه حاضر شود و از نزدیک شاهد این اتفاق باشد.

بر اساس قانون هیچ کس نمی تواند استفاده از حق خود را وسیله ای برای مزاحمت دیگران قرار دهد یا از محل مسکونی به عنوان محل اشتغال استفاده بکند و یا اینکه به بهانه استفاده از حق خود باعث مزاحمت یا تجاوز به حقوق دیگران شود.

ارکان جرم ممانعت از حق

احتمالا زمانی که کسی برای ملک شما و استفاده از حق قانونی تان مزاحمت یا ممانعتی ایجاد می کند، اولین چیزی که می خواهید این است که از این کار دست بکشد. در واقع اولین تقاضای شما به عنوان شاکی، جلوگیری از ادامه دار شدن کارهای آن شخصی است که مانع استفاده شما از ملک شده یا برایتان مزاحمت ایجاد کرده است.

به همین دلیل به مقام قضایی اجازه داده شده است تا برای جلوگیری از ادامه تجاوز یا مزاحمت، با صدور دستور موقت مانع ورود بیشتر زیان به شما شود. اگر شما هم با چنین مشکلی روبرو هستید به شما توصیه می شود تا برای انجام امور قانونی و طرح دعوا حتما از یک وکیل استفاده کنید. زیرا وکیل متخصص با مهارتی که دارد دقیقا می داند به چه صورت طرح دعوا کند و از شما در برابر طرف مقابل دفاع کند تا حق و حقوق خود را پس بگیرید.

جرم مزاحمت و ممانعت از حق

مزاحمت و ممانعت در قانون مجازات اسلامی دارای مجازات است، بنابراین این عمل جرم محسوب می شود.

ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی در این باره بیان می کند:

« هر کس به وسیله صحنه‌سازی از قبیل پی‌ کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و‌ زراعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آبش زراعی، جنگل ها و مراتع ملی شده، کوهستان ها، باغ ها، قلمستان ها،‌ منابع آب، چشمه سارها، انهار طبیعی و پارک های ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر‌ اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکت های وابسته به دولت یا شهرداری ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث‌ باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذیحق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.

تبصره ۱ – رسیدگی به جرایم فوق‌الذکر خارج از نوبت به عمل می‌آید و مقام قضایی با تنظیم صورت مجلس دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را‌ تا صدور حکم قطعی خواهد داد.
تبصره ۲ – در صورتی که تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و قرائن قوی بر ارتکاب جرم موجود باشد قرار بازداشت صادر خواهد شد، مدعی‌ می‌تواند تقاضای خلع ید و قلع بنا و اشجار و رفع آثار تجاوز را بنماید.»

بر اساس ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی، دادگاه پس از رسیدگی علاوه بر اعمال مجازات، متجاوز را به رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا رفع ممانعت از حق و بازگرداندن اوضاع به حالت اولیه و قبل از ارتکاب جرم محکوم می کند.

اگر چنین اتفاقاتی که در بخش ممانعت از حق مطرح شد، برای شما هم پیش آمده باشد؛ شما به عنوان خواهان می توانید در دادگاه طرح دعوا کنید و در این دعوا باید اثبات کنید که ملک یا خانه ای که برای شماست قبل از هرگونه ممانعت یا مزاحمت در تصرف شما بوده است و شما از آن ملک یا خانه استفاده می کردید. در واقع تصرف شما حتما باید قانونی باشد و این موضوع باید در دادگاه ثابت شود.

در دعوای ممانعت از حق، شما با ارائه سند مالکیت می توانید سابقه ی تصرف و استفاده از حق قانونی تان را اثبات کنید. لازم به ذکر است که دادگاه در صورتی رای را به نفع شما به عنوان خواهان صادر می کند که در دادگاه ثابت شود، طرف مقابل دعوا (خوانده)، ملک را به زور تصرف کرده است و مانع از حق استفاده ی شما شده است.

تعیین خواسته و بهای آن: الزام به رفع ممانعت از حق و مطالبه خسارت وارده مقوم به …. ریال به انضمام کلیه خسارات قانونی.

دلایل و منضمات دادخواست: کپی مصدق سند مالکیت، استشهادیه، معاینه و تحقیق محلی با جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری و مدارک مورد نیاز دیگر.

با ارکان جرم ممانعت از حق کیفری آشنا شوید

جرم ممانعت از حق در املاک اهمیت بسیار زیادی برای قانون گذار داشته است، به نحوی که از نظر کیفری در ماده ۶۹۰ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۵ جرم انگاری شده است، و از نظر حقوقی در ماده ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی در مورد دعوی ممانعت از حق بحث می‌کند.

به طور کلی طبق ماده ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی اگرفردی در ملک شخص دیگر دارای حقی باشد (حق ارتفاق یا حق انتفاع)، فرد نمی‌تواند به دلیل داشتن حق مالکانه، به دیگری ضرر برساند و مانع استفاده دیگری شود در ادامه مقاله به بررسی موضوع جرم ممانعت از حق کیفری و ارکان تشکیل دهنده جرم ممانعت از حق کیفری می‌پردازیم.

به گفته بهترین وکیل خانواده در تهران دعوای ممانعت از حق، حالتی است که شخصی نتواند از حق موجود خوداستفاده ببرد و تقاضای رفع ممانعت ارتفاق یا انتفاع خود را در ملک دیگری بخواهد. در واقع در دعوای ممانعت از حق برخلاف تصرف عدوانی که شخصی ملک دیگری را از تصرفش خارج کرده و خود از آن استفاده می‌کند، در ممانعت از حق، کسی ملک را در تصرف نگرفته است و صرفاً باعث شده است که شخص مقابل نتواند از ملک خود استفاده کند.

ارکان دعوای ممانعت از حق

سبق تصرف مالک – عدم خروج مال از ید مالک – وقوع ممانعت از استفاده از حق

در دعوای ممانعت از حق مالک (خواهان) باید اثبات نماید که خوانده دعوا، با قهر و غلبه و به زور، و بدون رضایت او با اعمال و رفتار خود، مانع استفاده او از حق انتفاع ارتفاق شده است.
ممانعت ا حق در املاک مشاعی

در ملک مشاعی هریک از مالکین مشاعی، دارای قدرالسهم برابر یا متفاوت در آن ملک هستند. اشاعه می‌تواند، به واسطه به ارث رسیدن مال غیر منقول باشد یا که چند نفر توافق می‌نمایند با هم ملکی را خریداری نمایند، پس از خریدن هریک به اندازه قدر سهم مشخص، در ملک با یکدیگر، شریک شده باشند.

شایان ذکر است طرح دعوای کیقری و حقوقی در دعوای ممانعت از حق، علیه شریک در ملک مشاعی، قابل طرح نیست، چرا که تمام شرکاء، در جزء جزء مال مشاعی، شریک بوده و اجازه تصرف، بدون اذن یکدیگر را ندارند.

فروض گوناگون ممانعت از حق در املاک مشاعی

۱-مالک ملکی، به شخص ثالثی حق ارتفاق و انتفاع داده باشد پس از ایجاد حق برای ثالث، مالک فوت می‌نماید حال وراث به سبب ارث مالک قهری ملک می‌گردند، در واقع وراث مالکین مشاعی در ملک می‌باشند در این حالت، هیچ یک از شرکا، نمی‌تواند مانع استفاده ثالث، از حق ارتفاق یا انتفاع شخص ثالث گردند زیرا مالک پیشین، به شخصی ثالث، حق ارتفاق یا انتفاع داده است و در صورت ممانعت وراث برای استفاده شخص ثالث، شخص ثالث می‌تواند علیه وراث دعوای ممانعت از حق را مطرح نماید.

۲-فرض دیگر این است که تمام شرکا که به صورت مشاعی، در مال شریک هستند، با یکدیگر توافق نمایند حق ارتفاق یا حق انتفاعی را به شخص ثالثی بدهند و پس ازآن، یکی از شرکاء یا تمام آن‌ها، مانع استفاده ثالث، از حق مذکور گردند. در این صورت، شخص ثالث، می‌تواند، علیه آنان اقدام به طرح دعوای ممانعت از حق بنماید.

ارکان جرم ممانعت از حق از نظر کیفری
رکن قانونی جرم ممانعت از حق:

مطلبق ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات «هر شخصی به وسیله صحنه سازی از قبیل دیوارکشی، پی کنی، کرت بندی، نهرکشی، تغییر حد فاصل، حفر چاه، غرس اشجار و زراعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم ازاینکه کشت شده باشد یا در آیش زراعی، جنگل‌ها و مراتع ملی شده و …را به منظور تصرف کردن یا ذی‌حق معرفی کردن خود یا دیگری، اقدام نماید یا اینکه بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع صلاحیت دار مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی با ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید.

قانونگذار برای مرتکب این جرائم، مجازات یک ماه تا یک سال حبس در نظر گرفته است. همچنین درقسمت آخر ماده ۶۹۰، دادگاه ملکف گریده دستور به رفع ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق صادر نماید. و همچنین در تبصره ۱ ماده ۶۹۰ مقرر شده است که رسیدگی به جرائم فوق‌الذکر خارج از نوبت صورت گیرد.

نکته: به موجب قانون جدید کاهش مجازات تعزیری مرتکب با اعمال این ماده ، به مجازات ۱۵ روز تا ۶ ماه حبس محکوم می‌شود و دادگاه ملکف است دستور به رفع ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق را صادر نماید. و حتی تقاضای تجدید نظر هم مانع اجرای حکم نمی‌شود.

طبق ماده ۶۹۳ قانون مجازات اسلامی، چنانچه مرتکب بعد از اجرای حکم دوباره مورد حکم را عدواناً تصرف یا مزاحمت یا ممانعت از حق نماید علاوه بر رفع تجاوز به حبس از ۳ ماه تا ۱ سال محکوم خواهد شد.

بیشتر بدانیم: تخلیه املاک مشاعی   

رکن مادی در جرم ممانعت از حق

فعل مرتکب: در این جرم رفتار شخص به صورت فعل مثبت انجام می‌شود و این جرم به صورت ترک فعل واقع نمی‌شود. فعل به صورت تصرف کردن، جلوگیری از اجرای حق کسی و خود را ذی‌حق نشان دادن نمایان می‌شود.

موضوع جرم: در این جرم موضوع جرم ممانعت از حق می‌بایست مال غیر منقول باشد.

متعلق بودن مال به دیگری: موضوع جرم مال متعلق به دیگری باشد، زیرا این موضوع یکی از خصوصیات مهم در جرائم علیه اموال و مالکیت است و اگرشخصی در مال خود این ممانعت را انجام دهد جرمی واقع نشده است.

نتیجه مجرمانه: این جرم از جرائم مقید است ونتیجه در این جرم باید مححق گردد و تحقق جرم منوط به تصرف یا ذی‌حق معرفی کردن خود یا شخص دیگری و یا اقدام به هرگونه تجاوز یا ممانعت از حق است در نتیجه اگر اقداماتی صورت گیرد که منجر به حصول چنین نتایجی نشود از مصادیق جرم ماده ۶۹۰ نخواهد بود.
رکن معنوی در جرم ممانعت از حق

سوء نیت عام: مرتکب جرم می‌بایست، آگاه به ماهیت غیر قانونی بودن عمل ارتکابی باشد وعمدا آن را انجام دهد.

سوء نیت خاص: مرتکب جرم علاوه برخواست و اراده انجام عمل مجرمانه باید نتیجه حاصله از جرم یعنی قصد ضررزدن به مالک ملک را داشته باشد.

برای تحقق این جرم باید شرایطی وجود داشته باشد که در صورت فقدان هر یک از این شرایط، امکان دارد شکایت با قرار منع تعقیب مواجه شود .

شاکی باید اثبات نماید که سابق بر این در ملک مورد اختلاف تصرف داشته است یا اینکه سابقه انتفاع او مشخص شود. به طور مثال شخص با استشهادیه محلی اثبات نماید درسالهای گذشته برای رسیدن به ملک خویش از ملک دیگری عبور می‌نموده است.

شاکی باید اثبات نماید در ملک دیگری دارای حق ارتفاق و یا انتفاع می‌باشد و متشاکی در استفاده این حق ممانعت به عمل می‌آورد در خصوص اثبا جرم با بهترین وکیل کیفری تهران در گروه حقوقی حق گرا مشاوره بگیرید.

شاکی برای استفاده ازحق قانونی خود با موانعی مواجه شده است مثلاً با تأمین دلیل یا شهود اثبات نماید که متشاکی با احداث مانعی مثلاً با احداث دیوار، در ورودی ملک نمی‌تواند از حق قانونی خود استفاده نماید.

شاکی باید سوء نیت عام وخاص متشاکی را اثبات نماید. یعنی متشاکی با قصد ایجاد ممانعت با ایجاد مانع به منظور جلوگیری از استفاده و دسترسی اقدام نموده است.

نمونه دادخواست ممانعت از حق

ریاست محترم شعبه قضایی…..

با سلام

احتراما به استحضار می رساند، به موجب کپی سند مالکیت شماره… پلاک و پلاک های ثبتی……. بخش شماره و نام شهرستان واقع در نشانی… در مالکیت اینجانب قرار دارد. نظر به اینکه خوانده با اقدامات خود دایر بر ذکر موارد اقدامات از استفاده اینجانب از پلاک تحت مالکیتم ممانعت به عمل می آورد و به این وسیله نیز ضمن تضییع حقوق حقه ام موجب ورود خسارت شده است. فلذا مستندا به ماده ۱۵۹ قانون آیین دادرسی مدنی و ۳۳۱ قانون مدنی صدور حکم به رفع ممانعت از حق و جبران خسارت وارده به میزان… ریال به انضمام جمیع خسارات و هزینه دادرسی مورد استدعاست.

شما می توانید پیش از طرح دعوا در خصوص مزاحمت یا ممانعت از حق با وکلای متخصص ما مشاوره دریافت کنید. همچنین دریافت از وکلای موسسه حقوقی حق گرا به صورت حضوری، تلفنی برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت با شماره های ذیل صفحه تماس حاصل نمایید. همکاران ما به صورت روزانه پاسخگوی شما عزیزان خواهند بود.

نتیجه گیری

در واقع ممانعت از حق عملی است که فردی با کارهایش باعث می شود، شما نتوانید از حق خود در ملکی که در آن تصرف قانونی دارید استفاده کنید. در واقع عمل وی غیر قانونی است و شما می توانید این فرد شکایت کنید تا دادگاه از عمل وی که موجب خسارت به شما شده است، جلوگیری کند.

با توجه به حکم دادگاه شما در ابتدا خواستار جلوگیری از ادامه اعمال او هستید. و علاوه بر این می توانید تمام خساراتی که این مدت به شما به واسطه مزاحمت یا ممانعت ایجاد شده است را از خوانده دعوا دریافت نمایید. لازم به ذکر ارائه سند مالکیت و اثبات اینکه شما به طور قانونی متصرف آن خانه با زمین هستید، بسیار برای دادگاه مهم است.

سوالات متداول

در دعوای مزاحمت چه مواردی را باید اثبات کرد؟

تصرف سابق خواهان بدون هیچ مزاحمتی بوده است ولی اکنون خوانده مزاحمت ایجاد کرده است.

دعوای تصرف شامل چه دعوای است؟

دعوای تصرف شامل دعوای تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق است.

آیا در دعوای ممانعت از حق باید سند ارائه دهیم؟

به شما باید سند مالکیت را ارائه دهید تا به دادگاه اثبات شود که شما ملک را تصرف کردید و این ملک مورد استفاده شما بوده است که حق استفاده از آن توسط خوانده برای شما سلب شده است.

پرسش و پاسخ ها در خصوص رفع مزاحمت و ممانعت از حق

درود
پدرم ۳ ماه قبل از فوتش آپارتمان را بنام بنده کرده و برادرم نیز ۶ ماه بود با پدرم زندگی میکرد و بعد از فوتش برادرم از آپارتمانی ک بنام من هست نمیرفت و ب زور بیرونش کردم و با دریافت رسید لوازمهایش را تحویل دادم ،
الان از بنده ب اتهام ممانعت از حق کیفری شکایت کرده ، آیا ب نتیجه خواهد رسید ؟

سلام: خیر به نتیجه نمیرسد

با سلام .در دعوای رفع مزاحمت و ممانعت از حق مطالبه خسارت وارده را چه مقدار بنویسیم.
پاسخ

سلام: این خسارت را کارشناس تعیین می کند

برای اطلاعات بیشتر با دفتر وکالت حق گرا با شماره های ذیل صفحه تماس بگیرید و یا با شماره تلفن واتساپ ۰۹۱۹۹۰۷۵۹۶۶ پیام خود را ارسال نمایید