جرایم مرتبط با ثبت ازدواج

قانون گذار برخی از اقدمات مرتبط با نکاح را به دلیل حفظ نظم عمومی، جرم‌انگاری کرده است. از آنجایی که ازدواج، دارای تشریفات و قوانین خاص است که از جمله آنها می توان به داشتن اراده دو طرف برای نکاح است و آنرا باید صریحا بیان کنند ثبت انرا نیز الزامی دانسته است

در این خصوص برای اینکه نظم حفظ شود قانونگذار اقدام به جرم‌انگاری در این خصوص کرده که یکی از این جرایم، عدم ثبت ازدواج است.

ثبت ازدواج به جهت آثار مهمی که در زندگی زوجین، فرزندان مشترک و دیگران دارد، مورد توجه قانون قرار گرفته و برای انعقاد ازدواج بدون ثبت، ضمانت اجرای کیفری در نظر گرفته شده است.

در ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده سال ۱۳۹۱ به این جرم پرداخته شده و بیان شده است: چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دایم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است، از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه، به پرداخت جزای نقدی درجه پنج یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می‌شود. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز مقرر است.

وقتی در ماده بیان شده است دفاتر رسمی، یعنی ثبت نکاح باید رسمی باشد. سند رسمی نیز در معنای خاص یعنی اسنادی که صرفاً در دفاتر اسناد رسمی ثبت شده‌اند. بنابراین ثبت کردن ازدواج در ورقه‌ها و نوشته‌ها به صورت عادی نمی‌تواند جرم را منتفی کند .

در ماده فوق، مرد را صرفاً مجرم دانسته و به عبارتی زن مجازات نمی‌شود. نظر غالبی هم وجود دارد مبنی بر اینکه عاقد را نمی‌توان طبق این ماده مجازات کرد. در ضمن، ازدواج باید به‌صورت قانونی باشد تا امکان ثبت آن وجود داشته باشد. مثلاً ازدواج خانم ایرانی با آقای خارجی بدون رعایت مقررات ماده ۱۰۶۰ قانون مدنی و نیز بدون رعایت مفاد آیین‌نامه زناشویی زنان ایرانی با مردان خارجی قابل ثبت نیست یا ازدواج با دختر زیر سن ازدواج نیز قابل ثبت نیست.

بنابراین آقا طبق ماده ۴۹ قانون حمایت خانواده مجازات نمی‌شود. چون سوءنیتی از جانب مرد قابل تصور نیست و او اختیاری در عدم ثبت نکاح نداشته است، ثبت دایم مطلقا الزامی است و ثبت نکاح موقت نیز در مواردی که قانون مشخص کرده، الزامی است. از این ماده شرط همزمانی ازدواج دایم و ثبت آن استنباط می‌شود، اما شرط هم‌زمانی بستن ازدواج موقت با ثبت آن، ابهام دارد. در مواردی ثبت نکاح موقت طبق ۲۱ قانون حمایت خانواده ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده الزامی است که این دو مورد، شامل بارداری زوجه و توافق طرفین است.

سوال پرسیده شده است

سلام و خسته نباشید من پسری هستم که میخواهم با دختری ازدواج کنم که قبلا ازدواج کرده و باکره نیست.پدر و مادرم در جریان هستن اما قصد نداریم غیر از پدر و مادرم کسی بفهمه برای همین میخواهم قبل از ازدواج نام همسر سابقش رو حذف کنیم.مشکل اینجاست که باکره نیست برای همین نمیتونیم بریم ثبت احوال و نام رو حذف کنیم.سوالم اینه که اگه من گواهی مبنی بر خواستگاری از دفترخانه بگیرم قبل از عقد میتونم نام همسر سابقش رو حذف کنم یا باز باید عقد کنیم؟ و اینکه ثبت احوال موظف به انجام اینکار هست یا نه که نام رو حذف کنه؟ مرسی از پاسخ شما استاد عزیز خواهش میکنم راهنمائیم کنید و بگید چکاری باید انجام بدم تا نتیجه بگیرم. با تشکر

پاسخ

زنی که خواهان حذف نام همسر سابق است باید مردی را بعنوان خواستگار خود معرفی کرده و با مراجعه به یکی از دفاتر ثبت ازدواج و طلاق گواهی سردفتر را مبنی بر خواستگاری و تمایل به عقد از سوی طرفین به ثبت احوال ارائه دهد. در این صورت ثبت احوال نسبت به دادن المثنی بدون ذکر نام همسر سابق اقدام خواهد کرد. پیروز باشید.

[WD_Button id=3119]

دفتر وکالت در تهران