تهمت به همسر
تهمت رابطه نامشروع به همسر
یکی از موارد شکایات حقوقی ودعاوی مطرح در گروه مباحث خانوادگی ، بحث تهمت و افترا است که یک بخشی از آن به تهمت به همسر می باشد
تهمت و افترا چیست؟
از جمله جرایمی که به آبرو و حیثیت افراد خدشه وارد می‌کند تهمت و افترا گفته می‌شود.
در اصطلاح حقوقی افترا بدین صورت عنوان می‌شود: با یکی از روش‌های قانونی، نسبت دادن صریح عمل مجرمانه به فرد یا افرادی که حقیقت ندارد به شرط اینکه صحت عمل مجرمانه به فرد ثابت نشود.
بعبارتی در لغت تهمت و افترا به معنی بهتان‌زدن و دروغ‌بستن به افراد است که در صورت بروز همچنین اتفاقی فرد قادر به پیگیری و حتی شکایت است.
تهمت افترا چیست؟
انواع افترا و تهمت در قانون
تهمت و افترا در حالت کلی در ۳ دسته زیر قرار میگیرد:
- افترای قولی
- افترای فعلی
- افترای ساده
افترای قولی
زمانیکه در یکی از جوامع، رسانه‌ها و یا اوراق چاپی افترا به صورت لفظی صورت گیرد و جرمی به فردی نسبت داده شود افترا قولی گفته می‌شود.
یکی دیگر از اشکال افترای قولی، افترای رسانه ای است: به این معنی که اگر افترا در رسانه ای نوشتاری مانند؛ نامه، مقاله، روزنامه، صداهای ضبط شده، تصویرهای گرافیکی ،ایمیل و یا رادیو و تلویزیون انجام شود به صورت افترای رسانه‌ایی خوانده می‌شود.
افترای فعلی
هنگامیکه فردی به قصد متهم کردن فرد دیگری ابزار یا وسایلی در محل زندگی، محل کار و یا جیب لباس قرار دهد، بطوریکه وجود این ابزار سبب تعقیب جزایی فرد مذکور شود افترای فعلی صورت گرفته است.
نکته۱: زمانیکه افترای شفاهی صورت گرفته باشد، فرد شاکی باید لطمه‌ها و آسیب‌های وارد شده به آبرو و اعتبار خود را ثابت کند، زیرا این نوع آسیب به صورت کلی به صورت ثابت و همیشگی نخواهند ماند.
اما اگر فردی از طریق رسانه‌ها مورد افترا قرار گیرد، آسیب‌های واردشده به اعتبار شخص به لحاظ قانونی مشخص است و دادگاه برای صدور حکم در این باره بدون اثبات آسیب مذکور اقدام می‌کند.
نکته۲: زمانیکه از سوی مطبوعات جرمی صورت گیرد می‌بایست ب واسطه هیئت منصفه مورد رسیدگی قرار گیرد.
معمولا در هیات منصفه افکار عمومی و مطبوعات باید به صورت کامل حاضر باشند و قرارگیری قشری خاص با دیدگاه‌های سیاسی در هیات منصفه حضور یابد.
افترای ساده
زمانیکه فردی نسبت به شخص دیگری موردی را به صراحت نسبت دهد و یا به نوعی در معرض دید عموم قرار دهد، براساس قانون این عمل جرم افترا و تهمت بشمار می‌رود.
در حقیقت هنگامیکه مورد عنوان شده چیزی جز حقیقت باشد و مفتری قادر نباشد صحت آن با براساس اسناد و مدارک ثابت کند جز در مواردی که حد است به مجازات ۱ ماه حبس و ۷۴ ضربه شلاق و یا یکی از این‌ها محکوم خواهد شد.
منبع
نکته۳: زمانیکه مورد منتشر شده در جهت اشاء فحشا باشد به نوعی که مفتری قادر باشد صحت اسناد را ثابت کند، فرد به مجازات جرم افترا و تهمت محکوم خواهد شد.
مجموعه دفتر وکالت حق گرا
پیشنهاد می گردد در صورتی که اگر پرونده ای در دادگاه دارید و با توجه به حق دسترسی به وکیل با مراجعه به یکی از نزدیکترین نزدیکترین دفتر وکالت حقوقی حق گرا در شمال ، دفتر وکالت شرق و یا دفتر وکالت حقوقی شعبه غرب تهران ، دفتر مرکز شهر حق گرا ، پیگیری موضوع دریافت و یا اعتراض به گواهی انحصار وراثت را به وکلای با تجربه ما بسپارید تا وکلای ما بتوانند در احقاق حق به شما کمک نمایند. ما آماده ایم در انواع پرونده های مربوطه به خانواده،ملکی ، حقوقی ، جزایی و…در کنار شما باشیم
نشر و اشاعه اکاذیب
هر فردی که با قصد وارد کردن یا ایجاد ضرر به واسطه انتشار نامه، شکواییه، عرایض، گزایش و یا توزیع هرگونه اوراق خطی و یا چابی با امضا و بدون امضا به فردی غیر، مقامات رسمی، و یا درجهت تشویش اذهان عمومی کشور دروغ‌هایی را نسبت دهد.
یا با همان قصد و غرض خلاف حقیقت و یا به عنوان نقل‌قول به فردی حقیقی، حقوقی یا مقامات رسمی به صورت تصریحا و تلویجا نسبت دهد و یا به واسطه مزبور به فرد مذکور ضرری مادی یا معنوی وارد کند.
قانون برای مجازات برای فرد علاوه بر اعاده حیثیت، حبس به صورت دو ماه یا دو سال یا یا به تعداد ۷۴ ضربه شلاق برای وی در نظر گرفته شود. به این موارد جرایمی با عنوان نشر اکاذیب و اشاعه آن در دنیای حقوقی شناخته شده است.
هرگاه شخصی به صورت عمدی و در جهت متهم کردن فرد موردنظر خود وسیله، ابزار یا هرچیزدیگری را به صورت مخفیانه در محل زندگی، کار و یا لباس فرد قرار دهد که یافتن آن سبب می‌شود فرد مذکور متهم شناخته شود، فرد متهم به ۶ ماه حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد. این موارد به صورت توهین و افترای عمومی تلقی می‌شود.
انتشار هجویه
هر فردی که به صورت کتبی یا شفاهی به نشر یا نظم کسی را هجو کند و یا سبب انتشار هجویه شود، قانون برای وی ۱ تا ۶ ماه حبس فرد را مجازات می‌کند.
در این صورت فردی که به او تهمت و افترای نادرست وارد شده باشد قادر است از دادگاه وقوع جرم اعاده حیثیت کند.
انتشار از شرایط تحقق افترا
زمانیکه فردی متنی را که متشکل از نسبت دادن جرم به دیگران را تهیه کرده باشد و نزد خود نگه دارد و یا در انتشار آن ممانعت کند، به جرم افترا محکوم نخواهد شد.
این موضوع قابل تامل است که برای تحقق جرم افترای عملی می‌بایست سوء‌نیتی از جانب فرد وجود داشته باشد یا به نوعی براساس ماده ۶۹۹ قانون به صورت خودآگاه و عمدی آن را به قصد متهم کردن فرد موردنظر خود انجام دهد.
تفاوت توهین و افترا
توهین با افترا متفاوت است، بطوریکه افترا به معنی نسبت دادن صریح عمل مجرمانه به فردی با اخبار و اسناد است. اما فرد توهین کننده مرتکب قصد انشا و هتک حرمت است. برای مثال اگر به کسی بگوید “دزد” افترا صورت نگرفته است. زیرا منظور اصلی اسناددهنده تحقیر و توهین طرف مقابل است نه اینکه وی را به ارتکاب دزدی متهم کنند.
نسبت دادن نسبت‌های کلی و غیرصریح همچون فاسق، انی که از صراحت کافی برخوردار نیست و به نوع جرم اشاره نمی‌کند. اما گاها این موارد توهین محسوب می‌شوند.
ضرورت جرم بودن عملی انتسابی برای تحقق افترا است، در حقیقت برای تحقق افترا عمل اسناد داده شده می‌بایست ترک فعلی یا فعل باشد که در زمان اسناد در قانون ممنوع است و برای آن مجازات در نظر گرفته شده است.
اجزای قانونی و ارکان جرم افترا
فردی که تهمت و افترا می‌زند به صورت واضح و صریح جرمی را به دیگری نسبت دهد.
جرم موردنظر پوچ و واهی بوده باشد و به نوعی ساخته ذهن فرد باشد.
فردی که تهمت و افترا زده باشد با انگیزه ضرر کردن و هتک حیثیت آن، جرم را به فرد غیر نسبت دهد.
فرد شاکی یا نسبت دهنده قادر نباشد به درستی امری را که به فرد دیگری نسبت داده است در مراجع قانونی و قضائی اثبات کند.
ارکان جرم افترا
برای تحقق ارکان افترا سه شرظ ضروری است که در ابتدا به تشریح آن می‌پردازیم :
۱-انتساب جرم به دیگری
در صورتیکه فردی را به بی تقوایی و یا بی‌عدالتی نسبت دهند، عمل افترا صورت نگرفته است، بعبارتی اعمالی که نسبت دادن به افراد جرم نیست ولی خلاف شرع است.
منظور اصلی “امر” به این معنی است که فردی که مرتکب جرم افترا شده است، امری را به فرد دیگری نسبت داده باشد.(هرگونه فعلی که براساس قانون جرم بشمار رود) در این صورت تحقق جرم افترا منتفی است.
افترا جرمی آنی است به نوعی که امر مجرمانه به فرد دیگری محقق شود، مانند اینکه امروز فردی امری را جرم بوده است به شخصی نسبت داده است و فردا قانونی در نظر گرفته شود و از امر موردنظر سلب عنوان مجرمانه گردد، به صورت کلی این مورد در تحقق جرم افترا تاثیری ندارد و این جرم محقق شده است.
نکته: براساس امر انتسابی به دیگری فقط این موضوع بیان شده که براساس قانون باید جرم باشد اما در این باره جرایم را تفکیک نکرده است.
لذا اگر شخصی مرتکب جرم مانند جرایم راهنمایی و رانندگی را به فرد دیگری نسبت دهد، مفتری بشمار می‌رود و این ماده را شامل خواهد شد.
اما براساس موارد تخلف انضباطی، اداری یا انتظامی شناخته می‌شود، یا طبق موازین شرعی ممنوه شده باشد مشمول جرم افترا و تهمت نخواهد بود.
۲-صراحت نسبت دادن جرم به دیگری
یکی دیگر از ارکان جرم تهمت و افترا انتساب صریح جرمی به دیگری است. با این تفاسیر نسبت دادن امر مجرمامه به فرد دیگر باید به صورت واضح و با صراحت انجام گیرد.
در حقیقت سوء نیت و قصد مفتری که یکی از ارکان جرم توهین و افترا است، از آن برداشته شود.
لذا زمانیکه فردی به قصد شوخی و مزاح امری مجرمانه را به فرد دیگری نسبت دهد یا اصطلاحا حرفی را بزند که دوپهلو باشد به نوعی بیشتر از یک معنی به ذهن خطور نکند، افترا محسوب نمی‌شود.
از آنجاییکه سوء‌نیست مفتری شرط تحقق جرم است، در صورتی که سوء‌نیست فرد نسبت دهنده احراز شدنی نباشد باز هم افترا قابل احقاق نیست.
۳- ناتوانی مفتری (نسبت‌دهنده) از اثبات
زمانیکه فرد افترازننده قادر به اثبات جرم نیست یعنی زمانی که فرد مذکور قادر به اثبات این مورد باشد که طرف مقابل که مخاطب این افترا بوده است جرمی مرتکب شده است در این صورت جرم افترا و تهمت صورت نگرفته است.
آشنایی با انواع افترا و مجازات آن
دفاع از اتهام افترا
متهو قادر است با استفاده یکی از روش‌هایی که در ادامه به تشریح آن می‌پردازیم از اتهام افترایی که به صورت قانونی شناخته شده خود را تبرئه کند:
۱- حقیقت
زمانیکه ثابت شود که چنین موضوعی صحت دارد، دفاع از اتهام افترا قابل پیگری نیست.
۲- رضایت
زمانیکه بتوان در مراجع قانونی ثابت کرد که فرد شاکی از افترا و یا جملاتی که به وی نسبت داده شده است راضی است و یا این جملات به دلیل تحریک خود فرد شاکی منتشر شده باشد، متهم با دفاع از اتهام افترا قادر است از اتهام افترا خود را تبرئه کند.
۳- برتری
زمانیکه موضوع صداقت و جریان آزاد اطلاعات در مسائل مهم با نصلحتی که افراد در جهت حفظ آبروی خود در نظر می‌گیرند، جریان آزاد اطلاعات و صداقت بر آبروی فرد برتری خواهد داشت.
۴- تفسیر منصفانه
تفسیر منصفانه به صورت معمول به واسطه رسانه‌ها یا سخنان افرادی که گفته‌هایشان در رسانه منعکس می‌شود استنباط می‌شود.
افردی که مسائل مرتبط با منافع عمومی را از روی صداقت و بدون سوءنیت به صورت منصفانه تفسیر می‌کنندبه افترای رسانه مصونیت دارند حتی در صورت تفسیر توهین آمیز قرار گیرد.
زمانیکه برای چنین مصونیتی فرد می‌بایست گفته‌های خود را به عنوان یک تفسیر ثابت کند واین تفاسیر به صورت صادقانه و در خصوص حقایق آشکار وجود دارد.
مجازات جرم افترا
براساس ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی، قانون‌گذار دو روش مجازات تعیین کرده است و در این صورت به دادگاه اختیار دادرسی داده است که فرد مرتکب را در صورت اثبات این جرم به ۱ ماه حبس و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم کند.
اگر در خصوص فرد مرتکب باید به نوعی دیگر درباره مجازات جرم افترا مجازات تعیین شود، در این خصوص حبس تعزیری یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می‌شود.
در افترا به واسطه نشر اکاذیب اگر ضرری معنوی یا مادی به غیروارد شده و یا نشده باشد، قانون‌گذار می‌تواند اعاده حیثیت شخص مورد افترا قرار گرفته را لازم می‌داند، و براساس ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی فرد مرتکب را به حبس تعزیری از۲ ماه تا ۲ سال یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌کند.
زمانیکه جرم افترا ثابت شود، در حقیقت فردی که افترا زده باشد قادر به اثبات آن نباشد، براساس قانون مجازات جرم افترا این است که قانون برای مفتری کیفری پیش‌بینی می‌کند.
براساس مواد قانونی ۶۹۷ و ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی در افترای قولی، به جز در مواردی که افترا و تهمت‌های ناموسی که سبب حد است، از مجازات جرم افترا برای مفتری، حبس یک ماه تا یک سال و یا تا ۷۴ ضربه شلاق در نظر میگیرد.
کیفر افترای فعلی هم حبس از ۶ ماه تا ۳ سال یا تا ۷۴ ضربه شلاق است.
نکته: برای فردی که به جرم بی حرمتی و افترا مجازات می‌شود، سوء پیشینه لحاظ نخواهد شد.
نکته: با توجه به اینکه جرم افترا و تهمت جزو جرائم قابل گذشت است، زمانیکه فرد شاکی رضایت دهد برای مجرم مجازاتی در نظر گرفته نمی‌شود.
همانطور که می‌دانید مسائل مربوط به ارتباط نامشروع در جامعه ما حساسیت فراوانی دارند. بعضی از مردم در زمان اختلاف با همسر خود، اتهام رابطه نامشروع را به او وارد می‌کنند. این موضوع سبب آسیب به آبروی خانم می‌شود. در تعداد زیادی از پرونده‌های مربوط به تهمت زن و مرد، خانم به دلیل این اتهام مجبور می‌شود تا از حقوق قانونی خودش بگذرد. یعنی صرف این اتهام، عواقب جبران ناپذیری را به دنبال دارد.
تصور کنید مردی با همسر خود اختلاف دارد. او برای اینکه خانم حقوق خود را به او ببخشد، اتهام ارتباط نامشروع را به طور صریح به او وارد می‌کند. این موضوع گاهی موجب می‌شود تا خانم از حقوق مالی خود، مانند مهریه و نفقه و موارد مانند آن بگذرد. حتی گاهی خانم حق حضانت فرزند را به آقا می‌دهد. این موارد عواقبی هستند که اتهام مرد به خانم مسبب آن است.
در خصوص این موضوع باید بدانید که مطابق قانون نه تنها اتهام، بلکه حتی وقوع رابطه زنا توسط خانم موجب محرومیت او از حقوق قانونی او نخواهد شد. بنابراین شایسته نیست که این اتهامات بر خلاف واقعیت مطرح شوند و زوجه برای رهایی از این تهمت حقوق قانونی خود را نادیده بگیرد.
تهمت به همسر چیست؟
در شرایطی که یکی از زوجین به هر نحوی و با صراحت تهمتی را به همسر خود نسبت دهد، این جرم شکل میگیرد. چنانچه شخصی، آلات ارتکاب جرم را در وسایل متعلق به همسرش قرار دهد تا او را نزد دیگران به عنوان مجرم جلوه دهد، تهمت با فعل صورت گرفته است. در این شرایط اگر این فرد تحت تعقیب قرار بگیرد، سپس بی‌گناهی او ثابت شود، حق طرح شکایت علیه تهمت زننده را خواهد داشت.
یکی از مصادیق پرتکرار تهمت به همسر اتهام ارتکاب رابطه نامشروع است. زمانی که فردی مدعی شود همسرش با شخص دیگری در ارتباط است، این جرم شکل میگیرد. چنانچه او نتواند وقوع این مورد را ثابت کند، به مجازات تهمت زدن به همسر محکوم خواهد شد.
به عنوان مثال، مردی مدعی می‌شود که خانم او با یکی از همکارانش رابطه دوستی دارد. اگر این آقا دلیل محکمه پسندی را ارائه ندهد، به مجازات تهمت زدن به همسر محکوم خواهد شد.
در مواقعی ممکن است فردی به همسر خود تهمت زنا یا لواط را وارد کند. اگر این مورد با دلایل محکمه پسند اثبات نشود، موجب تحقق قذف خواهد شد. قذف به معنی آن است که فردی بدون داشتن دلیل مناسب، به دیگران اتهام زنا یا لواط را وارد می‌کند.
فرض کنید خانمی مدعی می‌شود که آقا با مردان دیگر رابطه شنیع لواط را برقرار می‌کند. این مورد از حساسیت زیادی برخوردار است. اگر خانم نتواند ادعای خود را در مورد همسرش در دادگاه ثابت کند، حد قذف بر او اجرا خواهد شد.
بیشتربدانیم: لواط چیست و چه جکم قانونی دارد؟
حکم تهمت زدن به همسر چیست؟
در شرایطی که یکی از همسران به طرف مقابل ارتکاب جرمی را نسبت دهد، این موضوع مطابق ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی بررسی می‌شود. در صورتی که وقوع این اقدام ناپسند در دادگاه ثابت شده باشد، قاضی حکم تهمت زدن به همسر را برای مرتکب در نظر میگیرد. مطابق قانون، مرتکب به مجازات حبس از ۱۵ روز تا ۶ ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
به عنوان مثال، مردی مدعی می‌شود که همسرش رباخوار است. با این حال او نمی‌تواند این موضوع را ثابت کند. سپس مطابق ماده ۶۹۷ مجازات خواهد شد.
در شرایطی که فردی وسایل ارتکاب جرم را در ماشین یا محل کار یا اموال متعلق به همسرش قرار دهد، این اقدام نیز از مصادیق تهمت به همسر محسوب می‌شود. مطابق قانون مرتکب به مجازات حبس از ۳ تا ۱۸ ماه و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
فرض کنید خانمی به دلیل اختلاف با همسرش مقداری ماده مخدر شیشه و پایپ (وسیله استعمال شیشه) را در کیف او قرار می‌دهد. سپس با پلیس تماس میگیرد. او مدعی می‌شود که همسرش فروشنده و مصرف کننده ماده مخدر شیشه است. در این صورت مرد تحت تعقیب قرار میگیرد. اگر بی‌گناهی او در دادسرا یا دادگاه اثبات شود، می‌تواند علیه این خانم شکایت کند. قاضی دادگاه متناسب با اقدام مرتکب، برای او حبس و شلاق را تعیین خواهد کرد.
ارکان جرم تهمت به همسر
شکل گیری جرایم نیازمند سه رکن قانونی، مادی و معنوی است. اگر هر کدام از این ارکان وجود نداشته باشند، عمل مجرمانه شکل نگرفته است و مرتکب مجازات نخواهد شد. در ادامه درباره هر کدام توضیح می‌دهیم:
رکن قانونی تهمت به همسر
در قانون مجازات اسلامی در خصوص تهمت موادی وجود دارد.
اگر فردی با سوءنیت و برای ضرر رساندن به همسرش، به او تهمتی وارد کند، مطابق ماده ۶۹۷ مجازات خواهد شد. به این ترتیب یکی از اجزای قانونی این جرم ماده ۶۹۷ است. گاهی شخصی برای متهم جلوه دادن همسر خود، وسایل ارتکاب جرم را در ماشین او قرار می‌دهد. این موضوع با توجه به ماده ۶۹۹ قانون مجازات اسلامی پیگیری می‌شود. بنابراین یکی دیگر از اجزای رکن قانونی این جرم ماده ۶۹۹ است.
بیشتر بدانیم : نمونه شکوائیه تهمت و افترا
شرایط رکن مادی این جرم
به اقداماتی که مرتکب برای تحقق جرم انجام می‌دهد، رکن مادی گفته می‌شود. اگر فردی با سوءنیت همسرش را سارق یا کلاهبردار یا مجرم معرفی کند، این موضوع رکن مادی تهمت محسوب خواهد شد. اگر شخصی وسایل ارتکاب جرم را در خانه یا محل کار یا خودروی همسرش مخفی کند، این اقدامات نیز رکن مادی محسوب می‌شوند.
رکن معنوی محقق شدن این جرم
تحقق این جرم با رکن معنوی امکان‌پذیر خواهد بود. یعنی ممکن است مرتکب سوءنیت یا قصد ورود ضرر به همسر را نداشته باشد. او بر اثر اشتباه، جرمی را به همسر خود نسبت می‌دهد. در این حالت مجازات نخواهد شد. زمانی که مرتکب با سوءنیت و با هدف ضرر رساندن به طرف مقابل، اتهام ارتکاب جرم را به او نسبت دهد، رکن معنوی این جرم شکل میگیرد.