تفاوت جرم آنی و جرم مستمر

طبق ماده ۲ قانون مجازات اسلامی : (( هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد ، جرم محسوب می شود )) .تقسیم بندی جرم از نظر طول زمان ارتکاب جرم و از حیث طول زمان ارتکاب جرم به جرم  آنی و مستمر تقسیم می گردد :

تقسیم_بندی_جرم از نظر طول زمان ارتکاب جرم:

جرم آنی : 

 جرمی است که در زمان کوتاهی به ارتکاب می رسد،به عبارت دیگر زمان ارتکاب بسیار کوتاه بوده و در مدت غیرقابل ملاحظه ای واقع می شود ا
گرچه نتیجه آن مدت مدیدی ادامه یابد.

جرم مستمر:
جرمی است که فعل یا ترک فعل در یک لحظه و مدت کوتاه تحقق نیافته،بلکه لازمه تحقق آن،استمرار عمل مادی در زمان است.مثل استعمال علنی لباس یا نشان دولتی بدون مجوز.

بنابراین، تفاوت جرم آنی و مستمر در «نحوه تحقق بخشیدن به رفتار مجرمانه» است و نحوه تحقق بخشیدن به رفتار مجرمانه برای قابل مجازات بودن آن هم از سوی قانونگذار تعیین می‌شود، اما جرم، چه آنی چه مستمر، ممکن است پس از ارتکاب عمل، نتیجه‌ای قابل دوام در طول زمان و در عین حال برگشت‌پذیر داشته باشد. در این صورت، به چنین جرمی، «جرم دائمی» گفته می‌شود.

نمونه های جرم آنی و مستمر

مثلاً سرقت جریان الکتریسیته، مستمر می‌باشد و قتل با اسلحه آنی است اما قتل با سمّ که به دفعات صورت می‌گیرد و قتل با یکبار سم دادن رخ نمی‌دهد، جرم مستمر می‌باشد زیرا مرگ مجنی‌علیه، مربوط به دفعات مختلف سم دادن است که به صورت مستمر انجام می‌شود.

مثلاً جرم سرقت، یک جرم آنی و در عین حال دائمی است، زیرا اگر مثلاً عده‌ای شبانه با قرار دادن تعدادی آجر زیر یک خودرو، چرخ‌های آن را باز و سرقت کنند، تا زمانی که چرخ‌های سرقت شده کشف و به مالک مسترد نگردد، نتیجه جرم که محرومیت مالک از آنهاست در بستر زمان ادامه دارد. اما قتل فقط یک جرم آنی است، نه دائمی، چون حیات که در اثر ارتکاب قتل سلب شده، برگشت‌ناپذیر است. بدین ترتیب، تفاوت جرم دائمی با جرائم آنی و مستمر در «نتیجه رفتار» ظاهر می‌شود، نه در خود رفتار.

دفتر وکالت در تهران

متن کامل قانون مجازات اسلامی

ماده ۲-هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است جرم محسوب می شود.
فصل دوم ـ قلمرو اجرای قوانین جزایی در مکان
ماده ۳- قوانین جزایی ایران درباره کلیه اشخاصی که در قلمرو حاکمیت زمینی، دریایی و هوایی جمهوری اسلامی ایران مرتکب جرم شوند اعمال می شود مگر آنکه به موجب قانون ترتیب دیگری مقررشده باشد.

بیشتر بدانیم »

تقسیم بندی جرم از نظر نحوه ارتکاب:

جرم مقید:
جرمی است که بر حسب تعریف قانونی و یا صدق عرفی،زمانی واقع می شود که تحقق خارجی پیدا می کند که نتیجه ای که از آن منظور نظر است حاصل شده باشد.مثل سرقت که عمل ربایش صورت گرفته.

جرم مطلق:
جرمی است که به صرف ارتکاب عمل واقع شده تحقق می یابد اعم از اینکه عمل به نتیجه مطلوب عامل رسیده یا نرسیده باشد.

جرم ساده:
جرمی است که عنصر مادی جرم از یک عمل یا گفتار و یا ترک فعل حاصل شده باشد.مثل سرقت،قذف،زنا.

جرم به عادت:
جرمی است که عنصر مادی مستلزم اعمال متعدد است که هر یک از آن اعمال منفردا قابل تعقیب نیستند.

جرم جمعی:
جرمی است که از یک رشته اعمال پی در پی تشکیل شده است که مجموع آن اعمال،کلا یک عمل شناخته شده و برای آن مجازات تعیین می شود.

جرم مرتبط:
جرائمی هستند که بعضی از آن ها مقدمه بعضی دیگر بوده و یا به مناسبت بعضی دیگر ارتکاب یافته و یا تحقق بعضی منوط به تحقق بعضی دیگر باشد.مثل سرقت در دنباله قتل.

جرم مرکب:
جرمی است که عنصر مادی تشکیل دهنده آن از چند عمل ترکیب یافته که هر یک به تنهایی جرم نبوده،بلکه مجموعه آن عنصر مادی جرم را تشکیل می دهد.مثل کلاهبرداری.

جرم مشهود:
جرم مشهود جرمی است که مرتکب در حین ارتکاب غافلگیر شده و دلایل جرم هم مشهود است.

جرم غیر مشهود:

جرم غیر مشهود جرمی است که مدت زمانی است که به ارتکاب رسیده و به دست آوردن دلایل آن غیر ممکن و یا غیر مسلم است.

نکات مهم

لازم به ذکر است در مورد جرم آنی مشمول عفو، محکومیت و مجازات از بین می‌رود. ولی اگر جرم مستمر باشد تنها به آن قسمت از اعمالی که بعد از اعلام عفو عمومی ارتکاب یافته رسیدگی می‌شود.

فرق جرم مستمر و ‌جرم استمرار یافته
جرم مستمر آنست که شروع و پایان آن مدتی طول بکشد مانند اینکه کسی، دیگری را یک هفته بازداشت غیر قانونی کند. اما جرم استمرار یافته در یک لحظه محقق می‌شود اما نتیجه آن مدتی ادامه دارد مانند تصرف عدوانی ملک غیر که تصرف در یک لحظه رخ می‌دهد اما برای مدتی ادامه می‌یابد. این جرم از نظر نحوه وقوع مانند جرم آنی و از نظر نتیجه مانند جرم مستمر است.[۱۹]

فرق جرم مستمر و تکرار جرم
تکرار جرم وقتی است که محکوم به کیفر تعزیری یا بازدارنده پس از تحمل کیفر، مجدداً مرتکب جرم قابل تعزیر گردد. سابقه محکومیت کیفری شرط مهم تحقق تکرار جرم است[۲۰] و تکرار جرم طبق ماده ۴۸ ق.م.ا از علل مشدده کیفر محسوب می‌شود و تشدید مجازات مرتکب جرم برای دادگاه الزامی نیست بلکه از اختیارات دادگاه است.

فرق جرم مستمر و جرم به عادت
جرم به عادت، جرمی است که عنصر مادی آن متضمن ارتکاب چند عمل مجرمانه است ولی هر یک از آن اعمال به تنهائی قابل تعقیب نیست پس جرمی است که از تکرار چند عمل مشابه و پی در پی حاصل می‌گردد بی‌آنکه عنوان تکرار جرم پیدا کند.[۲۱] در جرم به عادت یکبار ارتکاب یافتن قابل مجازات تلقی نمی‌شود بلکه تحقق آن منوط به تکرار آنست (حداقل ۲ بار)