تحریریه ترکه
دلیل و فلسفه تحریریه ترکه
فلسفه وجودی تحریریه ترکه حفاظت از اموال متوفی می باشد. تحریر ترکه مجموعه اقداماتی است که از اموال متوفی برای صورت برداری از میزان ترکه و ارزیابی آن و همچنین صورت برداری از مطالبات و بدهی‌های متوفی صورت می گیرد.
بنابراین، به فهرست کردن اموال و دیون متوفی که در حضور وراث و نمایندگان قانونی، وصی یا طلبکاران صورت می گیرد تحریر ترکه می گویند.
مراحل تحریر ترکه چیست؟
برای تحریر ترکه وراث یا نمایندگان قانونی وصی متوفی باید پس از تهیه مدارک و مستندات دادخواست تحریریه ترکه را به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی تقدیم نمایند.
مطابق ماده ۲۱۰ قانون امور حسبی « دادگاه بخش برای تحریر ترکه وقتی را که کمتر از یک ماه و بیش از سه ماه از تاریخ نشر آگهی نباشد معین کرده و در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار آگهی می‌دهد که ورثه یا نماینده قانونی آنها بستانکاران و مدیونین به متوفی و کسان دیگری که حقی بر ترکه متوفی دارند در ساعت و روز معین در دادگاه برای تحریر ترکه حاضر شوند.
علاوه بر آگهی فوق برای هر یک از ورثه یا نماینده قانونی آنها و وصی و موصی‌له ا گر معین و در حوزه دادگاه مقیم باشند برای حضور در وقت مقرر احضاریه فرستاده می‌شود.»
در صورتیکه اشخاص ذینفع در جلسه حضور پیدا نکنند و غایب باشند غیبت آنها مانع از تحریر ترکه و مهر و موم ترکه نمی باشد.
اشخاصی که می توانند درخواست تحریر ترکه نمایند :
هر یک از ورثه متوفی یا نماینده قانونی آنها
وصی بر اداره اموال متوفی
امین غایب یا قیم محجوری که غایب یا محجور ، جزء ورثه ی متوفی باشند.
مطابق ماده ۳۳۸ قانون امور حسبی، « هر گاه تبعه خارجه در ایران یا در خارجه فوت شود و در ایران دارای مالی باشد دادرس دادگاه بخش محلی که مال متوفی در آنجا واقع است به درخواست هر ذینفع یا به درخواست کنسول دولت متبوع متوفی به حفظ و تصفیه امر ترکه اقدام می‌نماید و در صورتی که متوفی وارث یا‌قائم مقام در ایران نداشته باشد بدون درخواست هم دادرس پس از اطلاع اقدام به حفظ و تصفیه ترکه می‌نماید».
مطابق مواد ۳۲۷ و ۳۲۸ قانون امور حسبی « در صورتی که وارث متوفی معلوم نباشد به درخواست دادستان یا اشخاص ذینفع برای اداره ترکه مدیر معین می‌شود. بنابراین، در مورد ترکه متوفی بلاوارث، هر ذینفع یا دادستان یا مدیر ترکه می تواند تحریر ترکه را درخواست کنند.
اقدامات لازم جهت تحریر ترکه
در مرحله اول وراث باید نسبت به اخذ گواهی انحصار وراثت اقدام نمایند. پس از تهیه مدارک و مستندات لازم، باید دادخواست تحریر یه ترکه را به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی تقدیم نماید
ماده ۲۰۶- مقصود از تحریر ترکه تعیین مقدار ترکه و دیون متوفی است.
ماده ۲۰۷- درخواست تحریر ترکه از ورثه یا نماینده قانونی آنها و وصی برای اداره اموال پذیرفته می‌شود.
ماده ۲۰۸- امین غائب و قیم محجور باید در ظرف ده روز از تاریخ تعیین و ابلاغ سمت نامبرده به آنها در صورتی که ترکه تحریر نشده باشد درخواست تحریر ترکه نمایند.
ماده ۲۰۹- در صورتی که سهم محجور از ترکه متوفائی قبل از تعیین قیم معین نشده باشد قیم باید به محض انتصاب خود درخواست تحریرترکه نماید و همچنین است در صورتی که پس از تعیین قیم سهمی از ترکه متوفائی به محجور برسد.
ماده ۲۱۰- دادگاه بخش برای تحریر ترکه وقتی را که کمتر از یک ماه و بیش از سه ماه از تاریخ نشر آگهی نباشد معین کرده و در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار آگهی می‌دهد که ورثه یا نماینده قانونی آنها، بستانکاران و مدیونین به متوفی و کسان دیگری که حقی بر ترکه متوفی دارند در ساعت و روز معین در دادگاه برای تحریر ترکه حاضر شوند.
علاوه بر آگهی فوق برای هر یک از ورثه یا نماینده قانونی آنها و وصی و موصی له اگر معین و در حوزه دادگاه مقیم باشند برای حضور در وقت مقرر احضاریه فرستاده می‌شود.
بیشتر بدانیم : محرومیت فرزندان از ارث
ماده ۲۱۱- هر گاه میزان ترکه کمتر از یکهزار ریال باشد آگهی مذکور در ماده فوق لازم نیست و دادگاه وقتی را برای تحریر ترکه معین کرده و به اشخاص ذینفع که معلوم و در حوزه دادگاه مقیم باشند اطلاع می‌دهد.
تحریریه ترکه
ماده ۲۱۲- غیبت اشخاصی که احضار شده‌اند مانع از تحریر ترکه نخواهد بود.
ماده ۲۱۳- برای تحریر ترکه صورتی از ترکه برداشته می‌شود و این صورت باید مشتمل بر امور زیر باشد:
توصیف اموال منقول با تعیین بهای آن.
تعیین اوصاف و وزن و عیار نقره و طلاآلات.
مبلغ و نوع نقدینه.
بها و نوع برگ‌های بهادار.
اسناد با ذکر خصوصیات آنها.
نام رقبات غیر منقول.
ماده ۲۱۴- ارزیابی اموال منقول به توسط ارزیابی که مورد تراضی ورثه یا مورد اعتماد دادرس باشد به عمل می‌آید.
ماده ۲۱۵- مطالبات و بدهی متوفی که به موجب احکام نهائی و اسناد رسمی یا دفاتر و برگ‌های مربوط به متنفی یا اقرار مدیونین و ورثه مسلم است نیز در صورت ترکه نوشته می‌شود.
ماده ۲۱۶- در موقع تحریر ترکه صورت مجلسی برداشته می‌شود که مشتمل بر امور زیر باشد:
نام و سمت متصدی تحریر ترکه.
نام و مشخصات کسانی که احضار شده و کسانی که حاضر شده‌اند.
محلی که تحریر ترکه در آنجا صورت می‌گیرد.
اظهارات اشخاص راجع به دارائی و بدهی و ترکه متوفی.
نام و مشخصات کسی که اسناد و اموال به او داده می‌شود.
ماده ۲۱۷- اگر در ضمن ترکه دفاتر بازرگانی باشد جاهای سفید آن با دو خط متقاطع پر می‌شود و اگر دفاتر مطابق قانون پلمپ نشده باشد متصدی تحریریه ترکه صفحات دفتر را امضاء می‌نماید و اگر بین صفحه‌هائی که نوشته شده جای سفید مانده باشد آنجا دو خط متقاطع کشیده می‌شود.
بیشتر بدانیم : دیون متوفی و آنچه که در باره تقسیم ارث باید بدانید
ماده ۲۱۸- در مدتی که ترکه تحریر می‌شود تصرف در ترکه ممنوع است مگر تصرفاتی که برای اداره و حفظ ترکه لازم است.
ماده ۲۱۹- عملیات اجرائی راجع به بدهی متوفی در مدت تحریر ترکه معلق می‌ماند.
ماده ۲۲۰- مرور زمان نسبت به مطالبات متوفی در مدت تحریرترکه جاری نمی‌شود.
ماده ۲۲۱- دعاوی راجعه به ترکه یا بدهی متوفی در مدت تحریر ترکه توقیف می‌شود ولی به درخواست مدعی ممکن است خواسته تامین شود.
ماده ۲۲۲- صورت ترکه و همچنین صورت مجلس تحریر ترکه در دفتر دادگاه بایگانی می‌شود و اشخاص ذینفع می‌توانند به آن مراجعه نموده و رونوشت بگیرند.
ماده ۲۲۳- هر گاه در موقع تحریر ترکه اختلافاتی بین ورثه راجع به اداره ترکه باشد، دادگاه سعی می‌کند که اختلاف آنها به طریق مسالمت مرتفع می‌شود و الا به درخواست یکی از ورثه کسی را از ورثه یا غیر آنها برای حفظ ترکه موقتاً معین می‌نماید.
ماده ۲۲۴- خاتمه تحریرترکه به ورثه اطلاع داده می‌شود و هر گاه ورثه یا اقامتگاه آنها معین نباشد اطلاع مزبور به وسیله آگهی در روزنامه خواهد شد