اعتراض به رای

روشهای اعتراض به رای چیست؟

اعتراض به رای، بسیاری از تصمیماتی که مقامات قضایی در مورد پرونده های مطروحه در دادگستری اتخاذ می کنند، قابل اعتراض و تجدید نظر خواهی می باشند در صورتی که شخصی به رای صاده معترض باشد و رای صادره را برخلاف منفعت و خلاف قانون بداند میتواند به یکی از این روشها به رای اعتراض کند.

در حقوق کنونی ایران شیوه های متنوعی برای اعلام اعتراض نسبت به آرای صادره از محاکم قضایی وجود دارد. در یک تقسیم بندی کلی شیوه های اعتراض به رای به دو گروه عادی و فوق العاده تقسیم می شود.

منظور از شیوه های عادی اعتراض به آراء راهکارهایی است که در فرایند رسیدگی به یک دعوی به صورت خودکار اعمال می شوند. برای مثال می توان به تجدیدنظرخواهی اشاره کرد که یکی از انواع روش های اعتراض به رای به شمار می رود.

در مقابل شیوه های فوق العاده اعتراض به رای تنها در صورت وجود شرایط قانونی خاصی مثل کشف مدارک و اسناد جدید مانند اعاده دادرسی محقق می شود. در ادامه برخی از مهمترین روش های اعتراض به رای و مراحل و نحوه اعتراض به رای را بررسی می کنیم با ما همراه باشید.

دفتر وکالت در تهران

تجدیدنظرخواهی

مطابق با ماده ۳۳۱ قانون آیین دادرسی مدنی احکام دادگاه های حقوقی در موارد زیر قابل تجدید نظر است :

• الف) دعاوی مالی که ارزش خواسته بیشتر از ۳ میلیون ریال باشد.
• ب) کلیه احکامی که در مورد دعاوی غیر مالی صادر می شود.
• ج) حکم راجع به متفرعات دعوی، چنانچه حکم راجع به اصل دعوی قابل تجدید نظر باشد.

در مورد قرارهای صادر شده از دادگاه حقوقی طبق ماده ۳۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی موارد زیر قابل تجدید نظر است :

• الف) قرار رد دادخواست یا ابطال دادخواست که توسط دادگاه صادر شود.
• ب) قرار عدم استماع دعوی یا قرار رد دعوی
• ج) قرار سقوط دعوی
• د) قرار عدم اهلیت یکی از طرفین دعوی

مهلت تجدیدنظرخواهی برای افراد مقیم ایران ۲۰ روز و برای اشخاص خارج از کشور ۲ ماه از تاریخ ابلاغ یا پایان مدت واخواهی است. دادخواست تجدیدنظر می بایست به دفتر دادگاه صادرکننده رای یا دادگاه تجدیدنظر تقدیم گردد. دادگاه تجدید نظر در شهرستان مرکز استان و با حضور ۳ قاضی تشکیل می یابد. بنابر تبصره ۳ ماده ۳۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه نخستین می بایست در ذیل رای خود قابل تجدید نظر بودن یا نبودن آن را قید می نماید.

افرادی که حق تجدیدنظرخواهی دارند عبارتند از طرفین دعوا، وکیل یا نمایندگان قانونی آنان حق تجدید نظر خواهی دارند.

پس از ثبت دادخواست تجدیدنظر، مدیر دفتر دادگاه بدوی باید ظرف دو روز از تاریخ وصول دادخواست و ضمایم آن و یا پس از رفع نقص، یک نسخه از دادخواست و پیوست های آن را برای طرف دعوا می فرستد که ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ پاسخ دهد، پس از انقضای مهلت یاد شده اعم از اینکه پاسخی رسیده یا نرسیده باشد، پرونده را به مرجع تجدیدنظر می فرستد. پس از تکمیل آن، پرونده را ظرف دو روز به مرجع تجدیدنظر ارسال می دارد. اگر دادخواست تجدیدنظرخواهی خارج از مهلت ۲۰ روزه ثبت شود به موجب قرار دادگاه صادر کننده رای بدوی، رد می شود.

توجه داشته باشید که تجدیدنظرخواهی از آراء در اکثر موارد ، مانع اجرای حکم می شود مگر در مواردی که قانون استثناء کرده باشد مانند رای صادره مبنی بر رفع تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق و در این موارد تجدیدنظرخواهی مانع اجرای حکم نمیشود و بلافاصله به دستور دادگاه حکم اجرا خواهد شد.

طبق ماده ۳۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی جهات تجدید نظر از قرار زیر است :

• ادعای عدم اعتبار مستندات در دادگاه
• ادعای رعایت شرایط قانونی در مورد شهادت شهود
• ادعای عدم توجه دادگاه به دلایل ابراز شده
• ادعای عدم صلاحیت دادگاه یا قاضی صادرکننده رای
• ادعای مخالف بودن رای با مقررات قانونی و موازین شرعی

احکام غیر قابل تجدیدنظر :

• ۱- احکام مستند به اقرار در دادگاه
• ۲- احکام مستند به رای یک یا چند نفر کارشناس که طرفین کتبا رای آنان را قاطع دعوا قرار داده باشند.

بیشتر بدانیم : اعتراض به رای دادگاه

فرجام خواهی

یکی دیگر از روش های اعتراض به رای فرجام خواهی می باشد و فرجام خواهی از طرق فوق العاده شکایت از آراء می باشد. رسیدگی فرجامی یعنی تشخیص انطباق یا عدم انطباق رای فرجامی با مقررات قانونی و موازین شرعی. فرجام خواهی یعنی اعتراض به رای در نزد دیوان عالی کشور به عنوان بالاترین مرجع قضایی .

مهلت درخواست فرجام خواهی برای اشخاص ساکن ایران ۲۰ روز و برای اشخاص مقیم خارج ۲ ماه می باشد. افرادی که حق فرجام خواهی دارند عبارتند از طرفین دعوا ، قائم مقام، نمایندگان قانونی و وکلای آنان ودادستان کل کشور.

بعد از ثبت دادخواست فرجام خواهی، شعبه رسیدگی کننده پس از رسیدگی در صورتی که رای مطابق قانون و دلایل موجود در پرونده صادر شده باشد نسبت به ابرام رای اقدام و پرونده را به دادگاه صادر کننده رای اعاده می نماید.

در صورتی که یکی از موجبات نقض در پرونده موجود باشد مانند عدم صلاحیت دادگاه صادر کننده رای، عدم رعایت اصول دادرسی و قواعد آمره و حقوق اصحاب دعوا ، یا در صورت صدور آراء مغایر با یکدیگر، نقص تحقیقات و… نسبت نقض رای فرجام خواسته اقدام می نماید.

اگر رای در دیوانعالی کشور نقض شود در صورتی که رای منقوض به صورت قرار باشد و یا به علت نقص تحقیقات رای نقض گردد پرونده به دادگاه صادرکننده رای جهت رسیدگی مجدد ارجاع می شود ولی اگر علت نقض غیر از این موارد باشد پرونده به شعبه دیگر از همان از همان حوزه دادگاه که رای منقوض را صادر نموده ارجاع می شود.

توجه داشته باشید که رسیدگی در دیوان عالی کشور بدون حضور اصحاب دعوا صورت می گیرد مگر در مواردی که شعبه رسیدگی کننده دیوان، حضور آنان را لازم بداند.

طبق ماده ۳۶۷ قانون آیین دادرسی مدنی اصولاً فرجام خواهی در مورد آرای صادر شده توسط دادگاه بدوی ممکن نیست، مگر در خصوص موارد زیر:

• احکامی که خواسته آن از ۲۰ میلیون ریال بیشتر باشد.
• احکام راجع به اصل نکاح و فسخ آن، نسب، طلاق، وقف، حجر، حبس، ثلث و تولیت.
• قرار رد یا ابطال دادخواست که از دادگاه حقوقی صادر شده باشد.
• قرار سقوط دعوی
• قرار عدم اهلیت یکی از طرفین

برای فرجام خواهی می بایست دادخواست فرجام خواهی تنظیم کرد. در دادخواست فرجام خواهی نکات زیر می بایست قید شود :

نام و نام خانوادگی و اقامتگاه و سایر مشخصات هویتی فرجام خواه
نام و نام خانوادگی و نشانی و سایر مشخصات هویتی وکیل فرجام خواه، در صورتی که دادخواست توسط وکیل طرح شده باشد.
نام و نام خانوادگی و نشانی محل اقامت و سایر مشخصات فرجام خوانده
قرار یا حکمی که از آن درخواست فرجام شده است.
دادگاه صادرکننده رای
تاریخ ابلاغ رای
دلایل فرجام خواهی

واخواهی

از جمله دیگر شیوه های اعتراض به رای می توان به واخواهی اشاره کرد. واخواهی تنها در موارد دادرسی غیابی قابلیت اعمال دارد. زمانی رای غیابی محسوب می شود که خوانده یا وکیل وی در هیچ یک از جلسات دادرسی حاضر نشده و و به صورت کتبی نیز دفاع ننموده باشد و یا ابلاغ وقت رسیدگی به خوانده دعوا به صورت واقعی انجام نشده باشد، در اینصورت محکوم علیه غایب حق واخواهی خواهد داشت.

واخواهی از آراء غیابی فقط برای خوانده متصور است و رای در مورد خواهان همیشه حضوری است. مهلت واخواهی برای افراد مقیم ایران ۲۰ روز از زمان اطلاع یافتن از رای و برای افراد مقیم خارج از ایران ۲ ماه پس از اطلاع یافتن از رای یا ابلاغ واقعی است. واخواهی موجب رسیدگی مجدد به پرونده در همان دادگاهی خواهد شد که برای نخستین بار به دعوی رسیدگی کرده است.

توجه داشته باشید که مطابق تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی، اجرای آراء غیابی منوط به معرفی ضامن معتبر یا اخذ تامین مناسب از محکوم له می باشد و اخذ ضامن یا تامین باید قبل از صدور اجرائیه توسط دادگاه صادرکننده اجرائیه صورت گیرد.

فلسفه وضع ماده ۳۰۶ این است که قانونگذار از باب احتیاط پیش بینی کرده است که ممکن است مدلول حکم اجرا و در نهایت حکم غیابی فسخ شود و برای اینکه محکوم علیه پشتوانه ای برای تامین زیان خود داشته باشد و محکوم علیه نیز تضمینی برای اعاده محکوم به سپرده باشد. لذا دادن تامین یا ضامن معتبر ضروری دانسته شده است.

با توجه به اینکه حق واخواهی قابل اسقاط است در صورتی که محکوم علیه صراحتا این حق را اسقاط کند و درخواست رسیدگی در مرحله تجدیدنظر بنماید این درخواست باید در مرجع تجدیدنظر مورد رسیدگی قرار گیرد. ولی عناوین کلی صراحتا دلالت بر اسقاط حق واخواهی ندارد موجب سقوط این حق نمی شود. بنابراین اعتراض محکوم علیه در چنین مواردی واخواهی تلقی میشود و رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه صادر کننده حکم است.

اعتراض به رای دادگاه حقوقی

تجدیدنظر خواهی: محکمه حقوقی به خواسته دعوا رسیدگی و رای صادر می کند. آرای دادگاه حقوقی ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ، قابل تجدیدنظر می باشد. پس از اعتراض، دادگاه عالی که رئیس و مستشاران دادگاه تجدیدنظر همان استان هستند مجدداً به پرونده رسیدگی ماهیتی می کنند.

در موارد محدود که استماع اظهارات طرفین لازم باشد وقت رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر تعیین می گردد ولی غالباً بدون تعیین وقت رای صادر می شود.

طبق ماده ۳۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی و مواد بعدی آن که شرایط دادخواست تجدیدنظر را ذکر نموده، تجدیدنظرخواه یعنی کسی که رای صادره به زیانش صادر شده می تواند نسبت به اعتراض به رای اقدام کند.

دقت در تنظیم لایحه اعتراض به آراء از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که پس از صدور رای از سوی دادگاه تجدیدنظر در غالب موارد رای به صورت قطعی صادر می شود. در نتیجه به جز اعاده دادرسی آنهم با وجود شرایط آن پرونده وارد رسیدگی مجدد نمی گردد.

اصل بر قطعی بودن آرای صادره از محاکم بدوی است مگر مواردی که قانوناً قابل اعتراض بودن آنها تصریح شده باشد. دعاوی قابل اعتراض شامل دعاوی مالی بیش از سیصد هزار تومان، کلیه دعاوی غیر مالی و خسارات دعاوی که قابل تجدیدنظر است، می باشند. در حال حاضر کلیه دعاوی حقوقی قابل تجدیدنظر می باشند.

فرجام خواهی: اصولاً دعاوی حقوقی با حکم دادگاه تجدیدنظر به قطعیت می رسند. در مواردی که در قانون تصریح شده برخی دعاوی علاوه بر امکان تجدیدنظرخواهی قابل فرجام خواهی در دیوان عالی کشور می باشند.

به عبارتی، در مورد این قبیل دعاوی رای قطعی از طریق فرجام خواهی و یا با انقضای مدت اعتراض به رای فرجام، رای تجدیدنظر قطعی تلقی می گردد.

احکام صادره که خواسته آنها بیش از دو میلیون تومان باشد، اصل نکاح و فسخ آن، طلاق، نسب، حجر، وقف، ثلث، حبس و تولیت مواردی هستند که در دادگاه بدوی مورد حکم واقع شده ولی به لحاظ عدم تجدیدنظرخواهی در موعد مقرر قطعی شده اند در این صورت قابل فرجام خواهی می باشند. همچنین است قرار دادگاه که اصل حکم راجع به آنها قابل فرجام خواهی باشد.

آرای صادره از دادگاه های تجدیدنظر درمورد اصل نکاح، فسخ نکاح، طلاق، نسب و حجر قابل اعتراض به رای در قالب فرجام خواهی می باشند. همچنین است قرارهایی که اصل حکم راجع به آنها قابل فرجام باشند.

به طور کلی در دیوان عالی کشور رسیدگی به صورت شکلی است و رسیدگی ماهیتی نمی شود. اگر رای به هر دلیلی نقض شود به دادگاهی که رای را صادر نموده یا دادگاه صالح دیگری با ذکر موارد نقض یا نقص ارجاع داده می شود.

اعتراض به رای دادگاه خانواده

تجدیدنظرخواهی: دعاوی خانواده چون طلاق، گواهی عدم امکان سازش، مهریه، نفقه، حضانت، ملاقات فرزند مشترک، استرداد جهیزیه و بسیاری موارد دیگر در دادگاه خانواده رسیدگی و در خصوص آنها رای صادر می شود.

رای صادره اعم از حکم یا قرار ظرف بیست روز از سوی هر یک از طرفین که رای کلاً یا جزئاً به ضررش صادر شده، قابل تجدیدنظر در محاکم تجدیدنظر همان استان می باشد. اعتراض به آرای محاکم خانواده با توجه به قانون مدنی مبحث نکاح، طلاق و اولاد و قانون حمایت خانواده صورت می پذیرد.

فرجام خواهی: احکام راجع به اصل نکاح و فسخ آن، طلاق و نسب در مورد دعاوی خانواده علاوه‌ بر تجدیدنظرخواهی قابل اعتراض به رای و فرجام خواهی نیز می باشند. تنظیم لایحه تجدیدنظر و فرجام خواهی تاثیر بسیاری بر سرنوشت پرونده و نگاه قضات رسیدگی کننده بر نقض یا تایید رای خواهد داشت.

مهلت فرجام خواهی بیست روز از تاریخ ابلاغ در مورد افراد داخل ایران و دو ماه برای اشخاص خارج از ایران است.

اعتراض به آرای شورای حل اختلاف

اگر رای از سوی شورای حل اختلاف صادر شود ظرف بیست روز یا دوماه در مورد افراد داخل یا خارج از ایران قابل اعتراض در دادگاه حقوقی می باشد. دادگاه حقوقی مرجع رسیدگی به آراء شوراهای حل اختلاف است و اقدام به رسیدگی مجدد نموده و رای قطعی صادر می شود.
اعتراض به آرای دادسرا

پرونده در محاکم کیفری به صورت سه مرحله ای رسیدگی می شود. مرحله اول در دادسرا مرحله بعدی در دادگاه کیفری و مرحله بعد دادگاه تجدیدنظر استان یا دیوان عالی کشور است.

در دادسرا بنا به شرایط و دلایل موجود در پرونده قرار منع تعقیب، موقوفی تعقیب، قرار اناطه، تامین خواسته، قرار تعلیق تعقیب، قرار ترک تعقیب، قرار عدم صلاحیت، قرار بایگانی پرونده، قرار توقف تحقیقات، قرار کارشناسی و قرار جلب به دادرسی صادر می شود. با اعتراض به آرای کیفری می توان دفاعیات خود را ارائه نمود.

قرار جلب به دادرسی وقتی صادر می شود که تحقیقات در دادسرا پایان یافته، آخرین دفاع از متهم اخذ شده، قرار تأمین کیفری صادر شده و مجرمیت متهم ثابت شده باشد.

این قرار قطعی بوده و قابل اعتراض نیست. در مورد قرارهای بایگانی پرونده، تامین خواسته و اناطه می توان ظرف ده روز اقدام به اعتراض به آرای صادره نمود. نظریه کارشناسی پس از ابلاغ ظرف هفت روز قابل اعتراض است.

قرار منع تعقیب وقتی صادر می شود که یا جرمی واقع نشده و یا دلایل شاکی کافی برای اثبات جرم نباشد. قرار موقوفی تعقیب در مواردی چون گذشت شاکی، منسوخ شدن قانون، فوت متهم صادر می شود. شاکی می تواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ، به قرارهای مذکور اعتراض نماید.

قرارهای منع و موقوفی تعقیب فقط به شاکی یا شکات ابلاغ می شود. چرا که صرفاً این افراد به دلیل اینکه تحقیقات دادسرا به زیانشان پایان یافته و پرونده در شرف مختومه شدن قرار می گیرد، می توانند اعتراض کنند.

اگر لایحه صحیح و مستند تنظیم نشود قرار مورد اعتراض توسط مرجع رسیدگی به اعتراض که دادگاه کیفری است تایید و قطعی می شود. اگر پس از اعتراض به رای کیفری، در دادگاه نقض شود پرونده به دادسرا عودت داده می شود. در این صورت مطابق دستورات دادگاه نواقص تکمیل و به دادگاه باز فرستاده می گردد.

ممکن است، دستور ادامه تحقیقات جهت صدور قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست صادر گردد. در این حالت دادگاه عقیده بر مجرمیت متهم دارد. پس از صدور قرار جلب به دادرسی و کیفرخواست، پرونده جهت صدور حکم به دادگاه کیفری ارسال می شود.

ممکن است پرونده به همان شعبه رسیدگی کننده اعتراض به قرار یا به شعبه دیگری ارجاع گردد. دادگاه وقت رسیدگی تعیین می نماید.

با توجه به دفاعیات هر یک از شاکی و متهم یا وکلای آنها و دلایل پرونده و سایر مواردی که می تواند در رای قاضی جزا تاثیرگذار باشد حکم محکومیت یا رای برائت صادر می گردد.

اعتراض به آرای دادگاه کیفری ۱ و ۲

در صورت صدور حکم محکومیت یا برائت در دادگاه کیفری، محکوم علیه یا شاکی می تواند به رای دادگاه ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ اعتراض نماید. نسبت به آراء دادگاه کیفری ۲ (دادگاه عمومی کیفری) دادگاه تجدیدنظر استان به اعتراض رسیدگی می کند و رای قطعی صادر می شود.

اگر رای از سوی دادگاه کیفری استان صادر شود، مرجع تجدیدنظرخواهی دیوان عالی کشور می باشد. در مورد اطفال و نوجوانان تجدیدنظر خواهی توسط نوجوان یا ولی و سرپرست قانونی یا وکیل آنها انجام می شود.

تسلیم به رای کیفری

تسلیم به رای امتیازی است که برای محکوم علیه رای کیفری پیش بینی شده است. به موجب آن تا یک چهارم مجازات مورد حکم کسر می گردد و رای قطعی صادر می شود.

اگر محکوم علیه در مهلت تجدیدنظر حق اعتراض به رای صادره را ساقط نمود یا اگر تجدیدنظرخواهی کرده و درخواست خود را استرداد کند و در عین حال دادستان تجدیدنظرخواهی ننموده باشد، محکوم علیه می تواند درخواست تسلیم به رای بدوی نماید.

این درخواست در مورد مجازات های حدود، قصاص و دیات قابل قبول نیست. اعمال درخواست تسلیم به رای مخصوص محکومیت های تعزیری است. رسیدگی به درخواست در وقت اداری انجام می پذیرد.

اعتراض به آرای غیابی

در دعاوی حقوقی، رای غیابی ظرف بیست روز قابل واخواهی می باشد. رسیدگی به واخواهی مجدداً توسط دادگاه صادر کننده رای غیابی صادر می گردد. دادگاه در صورت قبول واخواهی ابتدا قرار قبولی صادر و سپس دستور تعیین وقت و رسیدگی دوباره صادر می کند.

در دعاوی کیفری رای غیابی شامل رای برائت و محکومیت است. بنابراین در مواردی که متهم یا وکیل وی در جلسات دادگاه حاضر نشده و لایحه دفاعیه نیز تقدیم ننموده باشند رای صادره غیابی محسوب می شود.

دادگاه بایستی در انتهای رای به غیابی بودن تصریح کند و اینکه رای صادره ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ، قابل اعتراض به رای در قالب واخواهی می باشد.

رأیی که پس از واخواهی صادر می شود در هر حال حضوری است. چرا که درخواست واخواهی متهم ولو در جلسه رسیدگی شرکت نکند موجب غیابی شدن رای نمی گردد.

پس از انقضای مهلت واخواهی یا پس از صدور رای مورد واخواهی، دادنامه صادره ظرف بیست روز قابل تجدیدنظرخواهی است.

ممکن است در دادگاه تجدیدنظر رای به صورت غیابی صادر شود در صورتی که متهم یا وکیل وی در هیچ یک از جلسات دادرسی نخستین و تجدیدنظر شرکت نکرده باشند و لایحه دفاعیه نیز تقدیم نکرده باشند. در این صورت رای غیابی ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ واقعی قابل اعتراض در همان دادگاه تجدید نظر می باشد.

در دعاوی حقوقی و کیفری، گاهی محکوم علیه بعد از مهلت بیست روزه متوجه رای صادره می شود. در این موارد باید ضمن درخواست واخواهی عذر موجه خود مبنی بر عدم اطلاع از رای غیابی را ثابت نماید. دادگاه ابتدا به عذر عنوان شده رسیدگی می کند در صورت تایید آن قرار قبولی واخواهی را صادر می نماید.
اعاده دادرسی روشی برای اعتراض به آرای حقوقی و کیفری است

اعاده دادرسی عام: طریق فوق العاده اعتراض به احکام حقوقی و کیفری می باشد. در اعاده دادرسی حقوقی، محکوم علیه با اثبات هر یک از جهات مصرح در ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی ظرف بیست روز از ابلاغ حکم قطعی یا هر یک از مواعد ذکر شده در قانون مذکور به حکم صادره اعتراض می نماید.

در اعاده دادرسی کیفری محکوم علیه با اثبات هر یک از موارد ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری درخواست رسیدگی دوباره می نماید. اعاده دادرسی حقوقی یا کیفری صرفاً در مورد حکم بوده و در مورد قرارها نمی توان چنین درخواستی نمود.

اعاده دادرسی خاص: وقتی رأی قطعی حقوقی یا کیفری اعم از حکم یا قرار خلاف بَیِّن شرع صادر شود محکوم علیه می تواند نسبت به آن با درخواست اعاده دادرسی اعتراض به رای نماید.

این درخواست شامل احکام و قرارهای دادگاه ها، دادسراها و شوراهای حل اختلاف می شود. این نوع اعتراض فاقد مهلت بوده و هر زمان قابل ثبت است.

لایحه اعاده دادرسی خلاف بین شرع خطاب به رئیس کل دادگستری استانی که رای قطعی از محاکم آن صادر شده تنظیم می شود. پس از احراز موجه بودن اعتراض، پرونده به یکی از شعبات دیوان عالی کشور در تهران جهت رسیدگی ماهوی ارجاع می گردد.

ضمن اعتراض به آرای حقوقی و کیفری به ضمیمه لایحه، مدارک شناسایی متقاضی، دادنامه برابر با اصل مورد درخواست اعاده دادرسی، نشانی کامل و تلفن متقاضی و اگر درخواست کننده زندانی است گواهی زندان مبنی بر تأیید درخواست ضمیمه می گردد.
اعتراض شخص ثالث

نسبت به آرای قطعی حقوقی و کیفری می توان دادخواست اعتراض شخص ثالث تقدیم نمود. شخص ثالث کسی است که در هیچ یک از مراحل دادرسی تا صدور رای قطعی نه خود و نه نماینده اش شرکت نکرده باشند.

اعتراض ثالث حقوقی به اعتراص اصلی و اجرائی تقسیم می گردد. اعتراض اصلی نسبت به دادنامه قطعی و به شعبه صادرکننده ارائه و رسیدگی می شود. اعتراض ثالث اجرائی در مواردی تقدیم می گردد که مال منقول یا غیر منقولی توقیف شده باشد و شخص ثالث مدعی مالکیت آن قبل از تاریخ توقیف باشد.

در این صورت اجرائیه و دلایل مبنی بر مالکیت و محق بودن خود را ضمیمه دادخواست می کند. خواندگان، خواهان و خوانده دعوی اصلی هستند. پس از اعتراض به رای صادره، دادگاه صرفاً در مورد لغو یا تایید حکم مورد اعتراض تصمیم می گیرد و به خواسته جدید رسیدگی نمی کند.

اعتراض ثالث کیفری در مواردی شنیده می شود که شخص ثالث در پرونده کیفری نسبت به آن قسمت از رای قطعی که در مورد رد مال است اعتراض داشته باشد و مدعی مالکیت آن مال باشد. دادخواست به دادگاه تجدیدنظر صادرکننده رای کیفری قطعی تقدیم می ‌گردد.
اعتراض به رای داور

اگر در قرارداد بین طرفین، حل اختلاف بر عهده داور یا هیات داوری گذاشته شده باشد و منتهی به ارجاع اختلاف به داور و صدور رای شود، رای صادره ظرف بیست روز قابل اعتراض در دادگاه عمومی حقوقی که صلاحیت رسیدگی به اصل اختلاف را دارد، می باشد.

با وجود عباراتی چون رای داور لازم الاجراست یا لازم الاتباع است، در قرارداد باز هم رای صادره قابل اعتراض است. محکوم علیه، دادخواست ابطال رای داوری را ظرف مهلت مقرر به دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل اختلاف را دارد تقدیم می نماید.
کلام آخر

اعتراض به آرای حقوقی و کیفری بیانگر وجود رسیدگی های چند مرحله ای در مراجع قضایی است که به موجب آن فرصتی به متضرر از رأی برای احقاق حق خود داده می شود.

خواهان یا شاکی که دعوایشان مردود شده یا محکوم علیه رای می توانند از حق اعتراض خود استفاده کرده و از طریق وکلای پایه یک متخصص و باسابقه دفتر وکالت شریفی به حق قانونی خود برسند.

بیشتر بدانیم : اعتراض به رای کارشناس تشخیص خط

برخی مواد قانونی مهم
ماده ۳۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی

در دادخواست باید نکات زیر قید شود:
۱- نام و نام خانوادگی و اقامتگاه و سایر مشخصات تجدیدنظر خواه و وکیل او در صورتی که دادخواست را وکیل داده باشد.
۲- نام و نام خانوادگی، اقامتگاه و سایر مشخصات تجدیدنظر خوانده.
۳- حکم یا قراری که از آن درخواست تجدیدنظر شده است.
۴- دادگاه صادرکننده رای.
۵- تاریخ ابلاغ رای.
۶- دلایل تجدیدنظرخواهی.
ماده ۳۸۰ قانون آیین دادرسی مدنی

در دادخواست باید نکات زیر قید شود:
۱ – نام و نام خانوادگی و اقامتگاه و سایر مشخصات فرجام خواه و وکیل او در صورتی که دادخواست را وکیل داده باشد.
۲ – نام و نام خانوادگی و اقامتگاه و سایر مشخصات فرجام خوانده.
۳ – حکم یا قراری که از آن درخواست فرجام شده است.
۴ – دادگاه صادرکننده رای.
۵ – تاریخ ابلاغ رای.
۶ – دلایل فرجام خواهی.
ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی

نسبت به احکامی که قطعیت یافته ممکن است به جهات ذیل درخواست اعاده دادرسی شود:
۱- موضوع حکم مورد ادعای خواهان نبوده باشد.
۲- حکم به میزان بیشتر از خواسته صادر شده باشد.
۳- وجود تضاد در مفاد یک حکم که ناشی از استناد به اصول یا به مواد متضاد باشد.
۴- حکم صادره با حکم دیگری در خصوص همان دعوا و اصحاب آن، که قبلا توسط همان دادگاه صادر شده است متضاد باشد بدون آن که سبب قانونی موجب این مغایرت باشد.
۵- طرف مقابل درخواست کننده اعاده دادرسی حیله و تقلبی به کار برده که در حکم دادگاه موثر بوده است.
۶- حکم دادگاه مستند به اسنادی بوده که پس از صدور حکم جعلی بودن آنها ثابت شده باشد.
۷- پس از صدور حکم، اسناد و مدارکی به دست آید که دلیل حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت شود اسناد و مدارک یاد شده در جریان دادرسی مکتوم بوده و در اختیار متقاضی نبوده است.
ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری

درخواست اعاده دادرسی در مورد احکام محکومیت قطعی دادگاهها اعم از آنکه حکم مذکور به اجراء گذاشته شده یا نشده باشد در موارد زیر پذیرفته می‌شود:
الف- کسی به اتهام قتل شخصی محکوم شود و سپس زنده بودن وی محرز گردد.
ب- چند نفر به اتهام ارتکاب جرمی محکوم شوند و ارتکاب آن جرم به گونه‏ ای باشد که نتوان بیش از یک مرتکب برای آن قائل شد.
پ – شخصی به علت انتساب جرمی محکوم شود و فرد دیگری نیز به موجب حکمی از مرجع قضائی به علت انتساب همان جرم محکوم شده باشد، به طوری که از تعارض و تضاد مفاد دو حکم، بی گناهی یکی از آنان احراز گردد.
ت- درباره شخصی به اتهام واحد، احکام متفاوتی صادر شود.
ث- در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان، مبنای حکم بوده است.
ج – پس از صدور حکم قطعی، واقعه جدیدی حادث و یا ظاهر یا ادله جدیدی ارائه شود که موجب اثبات بی گناهی محکوم علیه یا عدم تقصیر وی باشد.
چ- عمل ارتکابی جرم نباشد و یا مجازات مورد حکم بیش از مجازات مقرر قانونی باشد.
ماده ۴۷۵ قانون آیین دادرسی کیفری

اشخاص زیر حق درخواست اعاده دادرسی دارند:
الف- محکوم علیه یا وکیل یا نماینده قانونی او و در صورت فوت یا غیبت محکوم علیه، همسر و وراث قانونی و وصی او
ب- دادستان کل کشور
پ- دادستان مجری حکم

بیشتر بدانیم : وکیل برای اعتراض به رای غیابی

سوالات متدوال در خصوص اعتراض به رای

نحوه اعتراض به رای دادگاه چگونه است؟

اعتراض به رای دادگاهها به دو روش عادی و فوق العاده امکانپذیر است که شامل تجدیدنظر خواهی، فرجام خواهی، واخواهی، اعاده دادرسی و اعتراض ثالث است. بنابراین باید با رعایت شرایط پرونده صورت گیرد که در مقاله به صورت مختصر توضیح داده شده است در صورت اطلاعات بیشتر می توانید با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.
نحوه تنظیم و نوشتن لایحه اعتراض به رای دادگاه چگونه است؟

نحوه تنظیم لایحه اعتراض به رای ، بدین صورت است که شخص معترض باید پس از ثبت مشخصات هویتی خود و طرف مقابل و مشخصات پرونده نسبت به شرح اعتراض خود اقدام نماید و لایحه اعتراض را به همراه دلایل و مستندات خود از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، به مرجع صالح ارسال و تقاضای رسیدگی نماید.

جهت مشاوره حقوقی در خصوص نحوه اعتراض به رای با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید. فاطمه یعقوبی وکیل پایه یک دادگستری