محاسبه دیه و انواع آن

مطابق شرع مقدس اسلام و قوانین کشور ، هرکس عمدا یا در نتیجه بی احتیاطی به جان ، سلامتی یا مال دیگری لطمه ای وارد کند که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود ، مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود خواهد بود . در خصوص مقابله با آسیب های جسمی ، پرداخت دیه و ارش مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است که پرداخت دیه در مواردی به عنوان مجازات اصلی مرتکب در نظر گرفته می شود و در برخی موارد نیز به جای قصاص بایستی دیه پرداخت شود . در این مقاله به دنبال آن هستیم تا ابتدا به مفهوم و تعریف دیه پرداخته و در ادامه انواع دیه یعنی دیه قتل ، دیه اعضای بدن ، دیه منافع اعضاء و دیه جراحات را مطرح کنیم .

” جرایم غیر عمد در خصوص صدمات جسمی پرداخت دیه را به همراه دارد “

تعریف دیه

قانونگذار در ماده ۴۴۵ قانون مجازات اسلامی به تعریف دیه پرداخته است که بر اساس آن « دیه مقدار مال معیّنی است و در شرع مقدس به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس ، عضو یا منفعت یا جنایات عمدی در مواردی که به هر جهت قصاص ندارد ، مقرر شده است » . مطابق تعریف دیه در این ماده ، می توان گفت شرایط تعیین دیه شامل دو مورد زیر است :
اول در مورد جرایم عمدی است که به دلایلی منجر به قصاص نمی شوند . مانند حالتی که قتلی صورت گیرد و خانواده مقتول با قاتل توافق کنند و به جای قصاص ، مطالبه دیه نمایند .
حالت دوم زمانی است که جرایم غیر عمدی ( شامل جرم شبه عمد و جرم خطای محض ) صورت گرفته باشد که در این صورت نیز مرتکب با پرداخت دیه مجازات می شود .

انواع دیه

مطابق قانون مجازات اسلامی می توان انواع دیه را چنین تقسیم بندی نمود :

دیه قتل

: دیه ای معادل یک دیه کامل دارد که نرخ دیه هر سال توسط قوه قضاییه تعیین می شود . برای مشاهده نرخ دیه سال ۹۷ کلیک کنید .
دیه اعضای بدن : یکی دیگر از انواع دیه ، دیه اعضای بدن است . در صورتی که از یک عضو تنها یک عدد در بدن انسان وجود داشته باشد ، از بین بردن آن دیه کامل دارد و در صورتی که از یک عضو دو عدد موجود باشد ، از بین بردن یکی از آنها نصف دیه کامل و از بین بردن هر دوی آنها دیه کامل خواهد داشت .
مطابق قانون مجازات اسلامی ، از بین بردن اعضای بدن دیه مشخص و معین دارد که به تفصیل اشاره شده اند . به عنوان مثال دیه مو ، دیه چشم ، دیه بینی ، دیه لاله گوش ، دیه لب ، دیه زبان ، دیه دندان ، دیه گردن ، دیه فک ، دیه دست و پا ، دیه ستون فقرات و …
دیه منافع اعضاء : در صورتی که شخصی مرتکب جنایتی بر دیگری شود که به موجب آن فرد برخی از حواس خود را از دست بدهد ، باید دیه منافع آن عضو را بپردازد . ( به عبارت دیگر منفعتی که از برخی از اعضا حاصل می شود مثلا منفعت شنیدن توسط گوش مختل شود اما خود گوش آسیبی نبیند ) . مطابق قانون مجازات اسلامی ، دیه منافع شامل مواردی همچون دیه عقل ، دیه شنوایی ، دیه بینایی ، دیه بویایی و دیه صوت و گویایی است .

دیه جراحات

: در صورتی که شخص مرتکب جنایتی بر دیگری شود و به موجب آن جراحتی بوجود آید باید دیه جراحات وارده بپردازد که به نسبت میزان جراحت وارد شده و بنا به تشخیص پزشکی قانونی مقدار آن مشخص خواهد شد . مانند خراش ، کبودی ، تورم و … که مصادیق آن در مواد ۷۰۱ الی ۷۰۷ قانون مجازات اسلامی مشخص شده اند .
بیشتر بدانید : احکام مرتبط به ضرب و جرح

مبحث نحوه محاسبه دیه کار بسیار تخصصی و دقیقی است که حتما باید توسط کارشناسان این رشته، پزشکی قانونی و مراجع قضایی انجام شود.
اما در اینجا با برخی از روش‌ها و نحوه محاسبه دیه و انواع جراحات به صورت کلی آشنا می‌شویم.
یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید در دیه جرح به آن توجه نمود این است که ماه حرام فقط در موارد فوت ملاک محاسبه دیه است، و دیه جرح و شکستگی بر اساس دیه ماه عادی محاسبه می‌گردد.

انواع جراحت و نحوه محاسبه دیه جرح

جراحت انواع مختلفی دارد و هر یک از این جراحات از یک خراشیدگی سطحی گرفته تا بریدگی‌های بسیار عمیق دیه متفاوتی دارند.
مهم‌ترین نکته در مورد دیه جراحات این است که طول زخم و تعداد بخیه در محاسبه دیه از اهمیت چندانی برخوردار نیست و ملاک و نحوه محاسبه دیه بر اساس عمق جراحت است. در جراحاتی که هم عمق زیادی دارند و هم طول زیادی تعدد جراحت ملاک محاسبه است.
مثلا بریدیگی عمیقی که سطح وسیعی از عضو را دربر گرفته می‌تواند چند دامیه (در ادامه در مورد نام انواع جراحات توضیح خواهیم داد) داشته باشد.
هر چه جراحت عمیق‌تر و به استخوان نزدیک‌تر باشد درصد دیه بیشتری به آن تعلق می‌گیرد.

نحوه محاسبه دیه در پزشکی قانونی

محاسبه دیه باید توسط کارشناس حقوقی انجام شود. وکیل کیفری با در نظر گرفتن موارد مختلف درباره دیه اظهار نظر خواهد کرد. افراد ممکن است درباره دیه سوالات متعددی داشته باشند. اینکه مبلغ دیه چگونه تعیین می شود؟ آیا جنسیت افراد در تعیین دیه موثر است؟ آیا زمان و مکان حادثه برای تعیین مبلغ دیه مهم خواهد بود.

مشاوره حقوقی درباره محاسبه دیه اطلاعات دقیقی در اختیار افراد قرار می دهد. افراد می توانند با مراجعه به کارشناس حقوقی پرونده کیفری خود را پیگیری نمایند.

نرخ دیه در ۱۴۰۱

قوه قضاییه هر سال با توجه به شاخص های اقتصادی به محاسبه دیه می پردازد. در فقه دیه کامل یک انسان صد شتر تعیین شده است. قوه قضاییه معادل آن را هر سال محاسبه و اعلام خواهد کرد. در سال ۱۴۰۱ دیه ۶۰۰ میلیون تومان تعیین شده است. این مبلغ برای ماه های غیرحرام است. با توجه به متون فقهی در صورتی که جنایت عمد و غیر عمد در ماه های حرام اتفاق افتاده باشد دیه تغلیظ خواهد شد. مبلغ دیه برای ماه های حرام ۸۰۰ میلیون تومان می باشد.

در مشاوره حقوقی تلفنی افراد می توانند درباره مبلغ دیه اطلاعات لازم را به دست آورند. وکیل کیفری درباره محاسبه دیه سایر اعضا بدن افراد را راهنمایی خواهد کرد.

محاسبه فوری دیه

در محاسبه دیه موارد مختلفی در نظر گرفته می شود. دیه هر قسمت از بدن انسان مقدار مشخصی دارد. دیه شامل دیه قتل، منافع اعضا، جراحت و از بین بردن عضو می شود. در دیه قتل شخص باید دیه کامل را بپردازد. در محاسبه دیه منافع اعضا در نظر گرفته می شود که چه منفعتی از عضو ساقط شده است. به طور مثال چشم از بین نرفته است اما قدرت بینایی خود را از دست داده در این صورت پزشکی قانونی دیه منافع اعضا را مشخص می کند.

دیه در پزشکی قانونی

محاسبه دیه جراحت با توجه به میزان صدمه مانند خراش، کبودی، سیاهی، جراحت همراه خونریزی و شکافته شدن گوشت و …. تعیین می شود. ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی در این باره اظهار نظر کرده و با استناد به آن می توان دیه جراحت را دریافت کرد. در صورتی که عضوی از بدن از بین برود دیه کامل به آن تعلق می گیرد.

در مشاوره حقوقی آنلاین و رایگان وکیل کیفری به طور اختصاصی درباره محاسبه دیه هر عضو با موکل خود گفتگو خواهد کرد.

هزینه محاسبه دیه

برای اطلاع از هزینه محاسبه دیه می توان به سایت وکلای تلفنی مراجعه کرد. موسسه حقوقی وکلای تلفنی به عنوان بزرگترین مرکز ارائه خدمات حقوقی تلاش می کند با کمترین قیمت افراد به خدمات حقوقی دسترسی داشته باشند.

چارت قیمت ها به افراد کمک می کند که با هر نوع توان مالی بتوانند به وکیل کیفری مراجعه کرده و مشکلات خود را حل و فصل نمایند. در سایت وکلای تلفنی هزینه مشاوره حقوقی تلفنی آورده شده است. تنها کافی است افراد به این سایت مراجعه و از خدمات حقوقی بهره مند شوند.

تفاوت دیه زن و مرد

بر اساس قانون مجازات اسلامی دیه زن نصف دیه مرد می باشد. اما در محاسبه دیه زن نکات مختلفی در نظر گرفته می شود. در صورتی که جراحت وارده شامل ارش شود، یا صدمه منجر به نقص عضو و زوال عقل نگردد صندوق تامین خسارت بدنی مقدار کسر شده از دیه زن را پرداخت می کند.

بنابراین قانون گذار تلاش کرده است با وضع سایر قوانین درباره پرداخت دیه کامل زن چاره اندیشی کند. وکیل کیفری فعال در موسسه حقوقی حق گرا تلاش خواهد کرد که موکل در سریع ترین زمان به حق و حقوق کامل خود برسد.

انواع جراحت و تفاوت دیه در آنها

حارصه:
به خراشیدگی پوست بدون اینکه خون جاری شود حارصه گفته می‌شود و یک صدم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.
دامیه:
به جراحت سطحی که باعث بریدگی گوشت شود و همراه با خونریزی باشد (خون کم یا زیاد) و دو صدم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.
متلاحمه:
به جراحت و بریدگی عمیق گوشت متلاحمه گفته می‌شود این جراحت عمیق است اما به پوست نازک روی استخوان نمی‌رسد و سه صدم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.
سمحاق:
به جراحت عمیقی که به پوست نازک روی استخوان برسد سمحاق گفته می‌شود و چهار صدم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.
موضحه:
به آن نوع از جراحت که پوست نازک روی استخوان را کنار بزند و استخوان نمایان شود موضحه گفته می‌شود و پنج صدم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.
مأمومه:
به آن نوع از آسیب به سر که عمق جراحت آن به کیسه مغز برسد مأمومه گفته می‌شود و یک سوم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.
دامغه:
به صدمه یا جراحتی که همراه با شکستگی استخوان سر کیسه مغز را پاره کند، دامغه گفته می‌شود و علاوه بر دیه شکستگی سر، موجب ارش پاره شدن کیسه مغز نیز می باشد.
جائفه:
به آن نوع از جراحت که با وارد کردن هر نوع وسیله و از هر جهت به درون بدن انسان اعم از شکم، سینه، پشت و پهلو ایجاد می‌شود جائفه گفته می‌شود و یک سوم دیه کامل به آن تعلق می‌گیرد.
اگر وسیله مذکور از یک طرف بدن وارد شده و از طرف دیگر خارج شود، دو جراحت جائفه محسوب می‌شود.
در صورتی که در جائفه به اعضای درونی بدن آسیب برسد و یا از بین برود، علاوه بر دیه جائفه، دیه یا ارش آن نیز محاسبه می‌گردد.
نافذه:
جراحتی است که با فرو رفتن وسیله‌ای مانند نیزه یا گلوله در دست و یا پا ایجاد می‌شود دیه آن برای مرد یک دهم دیه کامل است و در مورد زن ارش ثابت به آن تعلق می‌گیرد.
حکم مربوط به نافذه برای اعضایی است که دیه آن عضو بیشتر از یک دهم دیه کامل باشد.
در عضوی که دیه آن مساوی یا کمتر از یک دهم دیه کامل باشد، ارش ثابت است؛ مثلا اگر گلوله در بند انگشت فرو رود به دلیل اینکه دیه یک بند انگشت از یک دهم دیه کامل کمتر است، ارش تعیین می‌گردد.
نحوه محاسبه دیه جراحت در قانون مجازات اسلامی
هرگاه یکی از جراحت‌های حارصه، دامیه، متلاحمه، سمحاق و موضحه (موارد نامبرده در بندهای «الف»تا «ث» ماده ۷۰۹ قانون مجازات اسلامی) در جایی از بدن غیر از سر و صورت واقع شود، در صورتی که آن عضو دارای دیه معین باشد، دیه به حساب نسبت‌های فوق از دیه آن عضو تعیین می شود و اگر آن عضو دارای دیه معین نباشد، ارش ثابت است.
مثلا اگر متلاحمه برای یک بند از انگشتان دیت معین شود، به نسبت دیه یک بند انگشت محاسبه خواهد شد.
یعنی:
دیه یک انگشت = یک دهم دیه کامل
دیه یک بند انگشت = یک سوم دیه انگشت
متلاحمه برای یک بند انگشت = دو درصد از دیه یک بند انگشت

نحوه محاسبه دیه صدماتی که موجب تغییر رنگ پوست و تورم می‌شود

دیه تغییر رنگ پوست صورت آن به شرح زیر است:
• سیاه شدن پوست صورت، شش هزارم دیه کامل (۰.۰۰۶)
• کبود شدن پوست صورت، سه هزارم دیه کامل (۰.۰۰۳)
• سرخ شدن پوست صورت، یک و نیم هزارم دیه کامل (۰.۰۰۱۵)
دیه تغییر رنگ پوست سایر اعضای بدن، آن به شرح زیر است:
• سیاه شدن پوست سایر اعضای بدن، سه هزارم دیه کامل (۰.۰۰۳)
• کبود شدن پوست سایر اعضای بدن، یک و نیم هزارم دیه کامل (۰.۰۰۱۵)
• سرخ شدن پوست سایر اعضای بدن، هفتاد و پنج میلیونیوم دیه کامل (۰.۰۰۰۷۵)
حتما بخوانید: بهترین بیمه آتش سوزی و جدول مقایسه‌ی طرح ‌های مختلف
در نحوه محاسبه دیه با اعداد اعشاری کافی‌ست آنها را در مبلغ دیه کامل ضرب نمایید.
مثلا وقتی دیه کبودی یک و نیم هزارم دیه کامل تعیین شده آن را در مبلغ دیه امسال یعنی ۲۷۰ میلیون ضرب می‌نماییم.
۲۷۰.۰۰۰.۰۰۰ × ۰.۰۰۱۵ = ۴۰۵,۰۰۰
نکات مرتبط با نحوه محاسبه دیه تغییر رنگ و تورم پوست
• در حکم مربوط به تغییر رنگ فرقی نمی‌کند که آن عضو دارای دیه مقدر باشد یا نباشد.
• همچنین فرقی بین تغییر رنگ تمام یا قسمتی از عضو نیست و دیه یکسانی دارد.
• همچنین فرقی نمیکند که تغییر رنگ بر روی پوست باقی بماند یا از بین برود.
• تغییر رنگ پوست سر، دیه مقدر ندارد و برای آن ارش ثابت است.
• آسیبی که باعث تورم بدن، سر یا صورت شود، ارش دارد.
• در صورتی که علاوه بر تورم موجب تغییر رنگ پوست هم شود، بر اساس مورد دیه و ارش تغییر رنگ به آن اضافه می‌شود.
……………………………………
بیشتر بدانید: حوادث ناشی از کار

سلام وقت بخیر سرم براثر واژگانی ماشین سواری از ۳ ناحیه شکست ،آیا برای هر شکستگی جدا حساب میکنن یا همه باهم یکی حساب میشه ؟
چون پوست سرم برداشته شده بود و سفیدی جمجمه دیده شد از دید پزشکان،اما پزشکی قانونی .دامیه‌.نوشت و گفت شکستگی سر حداکثر تا دامیه حساب میشه ،
ممنون میشم ک اگر اجحاف شده در حقم راهنمایی بفرمائید ممنون میشم
پاسخ

دوست عزیز برای شکستگی های شما هر کدام جداگانه دیه حساب میشه. در مورد نوع آسیب ها هم پزشکی قانونی مرجع ذی صلاح محسوب میشه و ما نمی‌تونیم بگیم که اجحاف شده یا نه

حارصه ۴ درصد دیه کانل انسان چقدر میشه؟
پاسخ

۲۴ میلیون تومان دوست عزیز

سلام. ایرادصدمه غیرعمدی به شاکی ازحیث دامیه ای درسروصورت به دودرصددیه وبابت یک موردحارصه درسروصورت به یک درصددیه وبابت کبودی درغیرسروصورت به سه هزارم دیه@میشه این روبرامون حساب کنی؟ممنون میشم

پاسخ

دیه شما برابر ۱۹ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان خواهد بود دوست عزیز

سلام
دیه چهار صدم دیه کامله بابت جراحت دامیه ابروی راست ،
جراحت حارصه ابروی چپ و زیر چشم چپ و سه هزارم دیه کامله بابت کبودی اطراف چشم راست و دو دصد دیه کامله بابت ارش شکستگی استخوان پنجم کف دست راست که درمان شده و یک صدم ‌‌دیه کامله بابت اثر بر جای مانده در محل جراحت دامیه ابروی راست و دو دهم درصد دیه کامله بابت ارش تورم خفیف اطراف چشم راست
این هارو میشه حساب کنید ؟
پاسخ

دوست عزیز این درصد ها رو بر اساس دیه کامل که ۶۰۰ هزار تومن است به راحتی می‌توانید محاسبه کنید

سلام
من از ناحیه سر در ۳ نقطه بصورت عمد با چاقو مجروح شدم و دامیه برام نوشتن آیا به هر ۳ نقطه که بخیه هم خوردن ۲درصد تعلق میگیره یا هر کدوم ۲ درصد که بشه ۶ درصد
با تشکر از راهنمایی شما
پاسخ

اگر آسیب دیدگی در ۳ نقطه مجزا باشه برای هر کدام ۲ درصد دیه تعلق میگیره دوست عزیز